In het kader van het programma “Toegang tot zorg voor de meest kwetsbaren in Guinee” zijn afgelopen jaar heel wat successen geboekt omtrent de strijd tegen gendergerelateerd geweld. Memisa ondersteunt de lokale ngo F2DHG (Femmes, Développement et Droits Humain en Guinée) bij het uitvoeren van haar activiteiten rond het voorkomen van gendergerelateerd geweld, alsook het psychologisch ondersteunen van slachtoffers.

Het is essentieel dat overlevers van gendergerelateerd geweld de juiste psychologische ondersteuning krijgen.

In Guinee is gendergerelateerd geweld alomtegenwoordig. Vrouwelijke genitale verminking is er de meest voorkomende vorm van geweld, wat maakt dat gendergerelateerd geweld een belangrijk volksgezondheidsprobleem is in Guinee. Overlevers van seksueel geweld worden geconfronteerd met angstoornissen, depressie en posttraumatische stress. Het is essentieel dat zij de juiste psychologische ondersteuning krijgen.

Gendergerelateerd geweld is, naast mentale gezondheid, een belangrijk interventiethema voor Memisa in Guinee. We ondersteunen onze lokale partners onder meer in het opleiden van vroedvrouwen in psychologische en medische zorgverlening voor overlevenden, we voeren activiteiten uit rond slachtofferhulp en bieden zelf ook psychosociale, medische en juridische ondersteuning voor overlevenden van gendergerelateerd geweld.

In de prefectuur Télimélé, in het westen van Guinee, ondersteunt Memisa meer specifiek de lokale ngo F2DHG (Femmes, Développement et Droits Humain en Guinée), die gespecialiseerd is in gendergerelateerd geweld. De organisatie bestaat uit een grote groep vrijwilligers. Haar voornaamste activiteiten draaien rond slachtofferhulp en psychosociale ondersteuning voor overlevenden van gendergerelateerd geweld. F2DHG neemt bijvoorbeeld het voortouw om er bij een verkrachting voor te zorgen dat de dader vervolgd wordt en het slachtoffer de nodige hulp krijgt.

Concreet actieplan met succesvolle resultaten

In het kader van het programma “Toegang tot zorg voor de meest kwetsbaren in Guinee”, waar naast de lokale ngo F2DHG ook onze trouwe partner in Guinee FMG (Fraternité Medicale Guinée) mee voor de uitvoering zorgt, werd vorig jaar een actieplan op poten gezet ter bestrijding van gendergerelateerd geweld en het aanpakken van de gevolgen ervan. De activiteiten vonden plaats tussen mei 2023 en april 2024 in de stedelijke gemeente Télimélé en in de landelijke gemeenten Tarihoye en Sarékaly, en werden uitgevoerd door het F2DHG-team, meer bepaald door zogenaamde ‘Change agents’.

De ‘Change agents’ spelen een cruciale rol in het sensibiliseren van de gemeenschap over gendergerelateerd geweld.

Het programma had als voornaamste doelstelling om het aantal slachtoffers van gendergerelateerd geweld te verminderen in de prefectuur Télimélé, de overlevenden te betrekken bij de strijd tegen gendergerelateerd geweld in hun gemeenschap en psychologische en financiële steun bieden voor overlevenden. We lijsten een aantal principiële activiteiten op die F2DHG en FMG met de steun van Memisa hebben gerealiseerd het afgelopen jaar, verspreid over de regio Télimélé en in de gemeenten Tarihoye en Sarékaly:

• Educatieve sessies 

In de stedelijk gemeente Télimélé en in de plattelandsgemeenten Tarihoye en Sarékaly werden 19 educatieve sessies gehouden over verschillende thema’s met betrekking tot geweld tegen vrouwen, zoals kind- en gedwongen huwelijken, verkrachting, gezinsplanning, genitale verminking van vrouwen en huiselijk geweld. Deze activiteiten vonden plaats in scholen, in naaiateliers en bij mensen thuis. Tijdens deze 19 educatieve sessies werden in totaal maar liefst 263 mensen bereikt, waaronder 163 meisjes en vrouwen.

• Praatgroepen 

In de gemeente Sarékaly werden 24 praatgroepen georganiseerd, waarbij in totaal 388 vrouwen en meisjes gesensibiliseerd werden over verschillende thema’s gerelateerd aan geweld tegen vrouwen.Om te voorkomen dat verkrachting buiten de criminele sfeer blijft en om machtsonevenwichten tussen mannen en vrouwen in de gemeenschap te doorbreken, is er nood aan sensibilisering over de ernst van verschillende vormen van gendergerelateerd geweld. Door veel over het onderwerp te spreken, wordt seksueel geweld minder een taboeonderwerp. Sensibilisering vormt niet voor niets dé rode draad doorheen dit programma.

Dialoog tussen verschillende generaties is essentieel om het taboe rond seksueel geweld te doorbreken.

Tijdens deze praatgroepen werden de aanwezigen uitgenodigd om alle gevallen van verkrachting van minderjarigen te melden, waarna ze doorverwezen konden worden zodat ze professionele psychologische ondersteuning kunnen krijgen. Een jonge vrouw die anoniem wenst te blijven en slachtoffer is geworden van huiselijk geweld getuigt tijdens een praatsessie:

“Toen mijn man met me wou trouwen, beloofde hij me dat ik verder zou kunnen studeren. Helaas weigerde hij hier na de bruiloft aan toe te geven. Daarna vluchtte ik weg uit Conakry, en kwam ik toe in Télimélé zonder te beseffen dat ik al (ongewenst) zwanger was van zijn kind. Het kind is nu 6 à 7 maanden oud en mijn man neemt geen enkele verantwoordelijkheid op.”

• Intergenerationele dialogen 

Om het taboe rond gendergerelateerd geweld te doorbreken, is dialoog ook essentieel. Jonge meisjes gingen bijvoorbeeld in dialoog met jonge jongens, over thema’s gerelateerd aan geweld tegen vrouwen. In totaal werden 14 intergenerationele dialogen gefaciliteerd door de zogenaamde ‘Change agents’, over thema’s rond gendergerelateerd geweld. 395 mensen werden bereikt, waaronder 231 meisjes en vrouwen.

• Huisbezoeken

Een belangrijke schakel in de hulpverlening en sensibilisering rond gendergerelateerd geweld zijn huisbezoeken. 16 huisbezoeken werden uitgevoerd. Slachtoffers, alsook familieleden zijn Memisa, FMG en F2DHG enorm dankbaar voor de psychosociale en financiële steun en spreken hun vastberadenheid uit om verder te strijden tegen gendergerelateerd geweld.

Gendergerelateerd geweld is een groot volksgezondheidsprobleem in Guinee

Zoals hierboven te lezen valt, konden het afgelopen jaar in Guinee dankzij ons partnerschap met F2DHG en FMG honderden mensen gesensibiliseerd worden over gendergerelateerd geweld. De activiteiten vonden plaats onder goede omstandigheden en waren een groot succes. In totaal werden met dit programma 1083 mensen bereikt, waarvan 819 vrouwen.

Na een succesvol jaar van het programma, herbevestigen we ons engagement om de activiteiten verder te blijven uitvoeren en het partnerschap voort te zetten voor het welzijn van de overlevenden van gendergerelateerd geweld.

Gendergerelateerd geweld is een universeel probleem dat geen sociale of geografische grenzen kent. Van België tot in de DR Congo en elders in de wereld: gendergerelateerd geweld is een grens- en cultuuroverschrijdend probleem waar dringend meer aandacht aan moet worden besteed. Dat schrijven Anna Salvati en Thibaut Verhaeghe, medewerkers van de medische ngo Memisa, die het belangrijk vinden om het brede publiek hierover te sensibiliseren.

Wereldwijde genderongelijkheid als onderliggend probleem

Volgens het Europees Instituut voor Gendergelijkheid (EIGE) is gendergerelateerd geweld een van de meest ernstige vormen van genderongelijkheid. ‘Dit probleem treft vrouwen onevenredig hard omdat het direct verband houdt met de ongelijke machtsverdeling tussen vrouwen en mannen’ (EIGE, 2016). Gendergerelateerd geweld verwijst naar alle schadelijke handelingen tegen een individu of een groep vanwege hun genderidentiteit.

Gegevens van over de hele wereld tonen aan dat gendergerelateerd geweld helaas alomtegenwoordig is. Of het nu gaat om verkrachting, huiselijk geweld of feminicide, gendergerelateerd geweld heeft een “universele dimensie”, wat impliceert dat het zowel geografische als sociale grenzen overschrijdt en dat niemand over de hele wereld zichzelf ervan kan verzekeren om deze vorm van geweld te ontlopen. Volgens UN Women, de vrouwenrechtenorganisatie van de Verenigde Naties, heeft wereldwijd één op de drie vrouwen op een moment in haar leven te maken gehad met fysiek of seksueel geweld (WHO, 2018).

Het is een universeel probleem dat overal voorkomt en iedereen kan treffen, op elk moment. Thuis, in de werkomgeving, in conflictgebieden, in vluchtelingenkampen… Gendergerelateerd geweld komt overal ter wereld voor, ongeacht cultuur, taal, etniciteit of geloofsovertuiging. Verkrachtingen bijvoorbeeld vinden niet alleen plaats in gebieden waar onveiligheid, armoede, of economische exploitatie de bevolking treft, zoals in het oosten van de DR Congo. Ook in de meest welvarende werelddelen is gendergerelateerd geweld geen uitzondering. In Italië werden afgelopen jaar maar liefst 103 vrouwen vermoord vanwege hun geslacht, volgens cijfers van het nationaal observatorium voor feminicide in Italië.

Mentale en fysieke lijdensweg

Seksueel geweld is een vorm van gendergerelateerd geweld en is een traumatische ervaring met diepe psychologische kwetsuren tot gevolg. Een aanval op onze allerintiemste delen brengt een onbeschrijfelijk gevoel van vernedering, en vaak ook schaamte, met zich mee. De invloed van seksueel geweld op het mentale welzijn is enorm. Overlevers van seksueel geweld (vanwege hun kracht en doorzettingsvermogen zou het fout zijn om hen als ‘slachtoffers’ te omschrijven) worden geconfronteerd met angststoornissen, depressie en posttraumatische stress.

Zowel mentaal als fysiek ruïneert het talloze levens wereldwijd. Het fysieke letsel dat vrouwen er aan overhouden veroorzaakt niet alleen pijn, maar doet ook kinderwensen uiteenspatten en heeft een serieuze impact op het seksleven. Deze vorm van geweld heeft ernstige gevolgen op de lichamelijke gezondheid van vrouwen. Het gaat vaak over wonden die onherstelbaar zijn, en in sommige gevallen lijdt seksueel geweld zelfs tot overlijden. Vrouwen moeten hun leven voortzetten met een mentale en vaak ook fysieke wonde die eigenlijk niet te genezen valt, zoals Denis Mukwege het verwoordt in zijn boek ‘De kracht van vrouwen’ (Mukwege, 2021).

In de DR Congo wordt het leven van de getroffen personen voorgoed hertekend. Na het misdrijf wordt de overlever van seksueel geweld meestal uitgestoten van haar leefomgeving en wordt het huwelijk met de man in heel wat gevallen ontbonden. Het is vaak zelfs zo dat ze op de één of andere manier verantwoordelijk wordt gehouden voor het misbruik, alsof ze het geweld door haar eigen gedrag heeft uitgelokt. Iets wat ook hier in het Westen maar al te vaak naar voren wordt geschoven als legitimatie voor seksueel ongewenst gedrag.

Gendergerelateerd geweld neemt niet af

Door een gebrek aan betrouwbare data is het moeilijk om voorvallen van seksueel geweld wereldwijd te kwantificeren. Daarbovenop is het ook zo dat vrouwen er vaak voor terugschrikken om misdaden die tegen hen werden gepleegd, te melden. Seksueel geweld is de vorm van geweld die wereldwijd het minst gerapporteerd wordt. Onderzoek toont aan dat gendergerelateerd geweld in tegenstelling tot andere vormen van geweld niet afneemt in Westerse landen (UN Women, 2020). En dat is verontrustend.

Gendergerelateerd geweld in het algemeen is wereldwijd alomtegenwoordig. Genitale verminking bijvoorbeeld vindt nog steeds plaats in maar liefst 33 landen in Afrika, 6 landen in Azië en 5 landen in het Midden-Oosten. Ook in bepaalde gemeenschappen in Oost-Europa en onder de diaspora in Europa en de Verenigde Staten is genitale verminking geen uitzondering. Naar schatting lopen elk jaar zo’n 4 miljoen meisjes het risico op vrouwelijke genitale verminking.

Ook verkrachtingen zijn een nog steeds aanzienlijk verspreide vorm van seksueel geweld tegen vrouwen. Het gebrek aan betrouwbaar cijfermateriaal staat echter niet in de weg om te kunnen spreken over een verkrachtingscrisis die zich op dit moment, en al zo veel jaren, afspeelt in de DR Congo. Vooral in het oosten van het land, waar miljoenen mensen getroffen worden door onveiligheid. In Ituri en Zuid-Kivu, waar we als ngo actief zijn, worden verkrachtingen ingezet als oorlogswapen.

Vrouwen als tweederangsburgers

De oorzaken van gendergerelateerd geweld hebben te maken met culturele, sociale, economische en politieke factoren. In dit opiniestuk zijn we genoodzaakt ons te beperken tot die eerste twee, die zich vertalen in vrouwelijke onderdrukking. Patriarchale sociale normen bestendigen de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen en dragen bij aan dit soort geweld.

In de DR Congo, maar ook in de meeste samenlevingen wereldwijd, is het vaak zo dat vrouwen vanaf hun geboorte als een soort van tweederangsburgers worden beschouwd. En op plaatsen en in samenlevingen waar mannen de sociale en politieke macht in handen hebben, loert seksueel geweld tegenover vrouwen om de hoek, en wordt het vaak getolereerd.

Van Afrika tot in Europa worden vrouwen geacht kinderen te baren en voor hen te zorgen, het huishouden te doen en te gehoorzamen aan hun man. Het dragen van lasten is traditioneel gezien ook iets waar vrouwen voor moeten opdraaien. De minachting voor het leven van de vrouw is uiteindelijk de oorzaak van een seksuele misdaad. Want vrouwen worden wereldwijd nog te vaak als ‘inferieur’ gezien. Al millennialang wordt onze samenleving vormgegeven door mannelijke dominantie, waardoor wereldwijd miljoenen, zoniet miljarden meisjes en vrouwen geconfronteerd worden met discriminatie en onrecht.

Geweld van mannen tegen vrouwen wordt ook gevoed door een cultuur van straffeloosheid, waarin de ‘agressor’ niet voldoende wordt gestraft en slachtoffers niet voldoende worden beschermd en gesteund. Een overgroot deel van de vrouwen wordt door het strafrechtsysteem in de steek gelaten. Overal ter wereld blijft verkrachting vaak buiten de criminele sfeer.

Doorbreken van machtsonevenwicht

Een van de manieren om seksueel geweld tegen te gaan is door machtsonevenwichten tussen mannen en vrouwen verder te doorbreken. Want gendergerelateerd geweld is en blijft een verhaal van macht. Dit opiniestuk is een warme oproep aan personen die een invloedrijke positie bekleden: spreek u uit over seksueel geweld. Want samen kunnen we als burgers, politici en activisten op allerlei manieren een rol spelen om van de wereld een veiligere plek te maken voor vrouwen, in eerste instantie door onze stem, en die van vrouwen, meer aan bod te laten komen.

We schreven dit stuk vanuit een gevoel van verontwaardiging over wat onze medemensen wordt aangedaan. Niemand verdient het om fysiek en mentaal te lijden door seksueel geweld. Als medewerkers van de medische ngo Memisa, die van de strijd tegen moedersterfte een prioriteit maakt, vinden we het belangrijk om het brede publiek bewust te maken van dit wereldwijde probleem. We vinden het ook belangrijk dat er wereldwijd maatregelen worden genomen om ze te voorkomen en te bestrijden. Door het brede publiek te sensibiliseren, alsook door komaf te maken met bepaalde taboeonderwerpen waaronder seksueel geweld, kunnen er positieve veranderingen tot stand komen in de manier waarop vrouwen behandeld worden. Daar geloven we in.

Anna Salvati is regionaal verantwoordelijke bij Memisa en heeft ervaring in het oosten van de DR Congo

Thibaut Verhaeghe is communicatiemedewerker bij Memisa 

Malaria is een ziekte die voorkomen en genezen kan worden. Toch blijft malaria de belangrijkste doodsoorzaak in de DR Congo. De voornaamste oorzaken? Armoede en een gebrek aan informatie. De meest kwetsbare gezinnen gaan vaak niet naar het gezondheidscentrum en kiezen voor zelfzorg met medicijnen van slechte kwaliteit. Voorlichting en sensibilisering van de gemeenschap zijn van vitaal belang in de strijd tegen deze “moeraskoorts”.

Malaria begrijpen: een zeer gevaarlijke ziekte voor kinderen en zwangere vrouwen 

Malaria is een infectieziekte die door bepaalde muggensoorten op mensen wordt overgedragen. Malaria komt vooral voor in tropische landen. Door hun slachtoffers te bijten, injecteren besmette muggen een parasiet in de bloedbaan van hun gastheer. Deze parasieten vermenigvuldigen zich binnen enkele minuten en vernietigen snel de rode bloedcellen van de persoon. Acute bloedarmoede is dan ook een van de meest voorkomende complicaties bij patiënten die lijden aan ernstige malaria.

Malaria is vooral zeer gevaarlijk voor kinderen jonger dan 5 jaar en zwangere vrouwen. In de DR Congo waren 67 % van de sterftes die te wijten zijn aan malaria in 2020 kinderen, jonger dan 5 jaar (https://pnlprdc.org/).

Nochtans kan deze ziekte vermeden worden… 

Malaria kan preventief voorkomen worden, in de eerste plaats door jezelf te beschermen tegen muggenbeten. Verpleegkundigen leggen dit uit aan hun patiënten -vooral zwangere vrouwen- tijdens educatieve sessies die in het gezondheidscentrum worden georganiseerd. Met insecticide behandelde muskietennetten over bedden en ramen en beschermde kleding zijn de eerste verdedigingslinie tegen infectie. De verpleegsters voegen de daad bij het woord en distribueren gratis met insecticide behandelde muskietennetten (ITN’s) die lang meegaan, dankzij subsidies van het Wereldfonds.

Voor zwangere vrouwen zijn prenatale consultaties (PNC) heel belangrijk, omdat ze daar ook medicijnen krijgen om zichzelf en hun baby te beschermen. Daarom bezoeken medische teams, vaak bijgestaan door vrijwilligers uit de gemeenschap, regelmatig dorpen om gezinnen te informeren en vrouwen aan te moedigen om hun zwangerschap in het gezondheidscentrum te laten controleren.

… en je kan ervan genezen

Sterfte als gevolg van malaria kan worden teruggedrongen door snelle diagnose en vroegtijdige behandeling.

In de DR Congo kunnen zorgverleners de ziekte vaststellen met de dikke druppeltest. Bij deze test, die in een laboratorium wordt uitgevoerd, wordt een druppel bloed onder een microscoop onderzocht op de aanwezigheid van de parasiet.

Deze test kan gemakkelijk worden uitgevoerd in gezondheidscentra op het platteland, op voorwaarde dat het volgende beschikbaar is:

• Een microscoop
• Een specifieke kleurvloeistof
• Een opgeleide laborant

Zodra de diagnose gesteld is, wordt een aantal medicijnen -gratis verstrekt ook door het Wereldfonds- gebruikt om malaria te behandelen. Sinds eind 2021 is er zelfs een vaccin! Dit vaccin zou de morbiditeit en mortaliteit van malaria bij jonge kinderen verminderen en wordt aanbevolen door de WHO. Het is echter nog steeds niet op grote schaal beschikbaar en maar heel weinig kinderen hebben er momenteel toegang toe.

Memisa streeft ernaar dat iedereen betere toegang heeft tot gezondheidszorg. En in het bijzonder zwangere vrouwen en kinderen. We rekenen op de vrijgevigheid van onze donateurs om ons te ondersteunen zodat wij onze projecten in Afrika en India kunnen uitvoeren. Maar wist je dat je ook op andere manieren kunt bijdragen aan de missie van Memisa?

1. Verwachten jullie een kindje? Maak dan een solidaire geboortelijst aan om je baby te verwelkomen

Met een geboortelijst kunnen ook je vrienden en familieleden bijdragen aan de komst van de baby. Wanneer het gaat om de geboorte van een tweede kind, hebben ouders vaak alles al in huis om hun nieuwe kameraad te verwelkomen. Dus waarom zou je van de geboorte van je kind geen unieke gelegenheid maken om andere moeders over de hele wereld te helpen om in goede omstandigheden te kunnen bevallen?

Natuurlijk houdt niets of niemand je tegen om een klassieke- EN een solidaire geboortelijst te combineren. Op deze manier kunnen je vrienden zowel je baby verwennen alsook een waardige bevalling ondersteunen ten voordele van een andere vrouw in de DR Congo.

Klik hier om je geboortelijst aan te maken: https://together.memisa.be/

2. Strijd voor je verjaardig tegen moedersterfte

“Wat zou je graag willen voor je verjaardag?” We kennen deze vraag allemaal wanneer die speciale dag nadert. En soms weten we gewoon echt niet wat te antwoorden… Wel, stop dan met je hersenen te pijnigen! Vraag je vrienden en familie om een gift te doen aan Memisa om zo je verjaardag te vieren. Maak een ‘prijzenpot’ aan op onze website en laat je vrienden hun vrijgevigheid uitspelen!

Een verjaardagslijst maken is heel simpel: https://together.memisa.be/

3. Neem deel aan solidaire evenementen

Memisa organiseert regelmatig solidaire evenementen. Of het nu gaat om een tentoonstelling of een fotoshoot, door deel te nemen aan deze bijzondere evenementen help je ons om onze projecten voort te zetten die de toegang tot gezondheidszorg voor iedereen beter maken.

Ook de partners van Memisa, zoals de ziekenhuizen in het Ziekenhuis-voor-Ziekenhuis netwerk, organiseren ook het hele jaar door solidaire evenementen. Concerten, ontbijten, filmvoorstellingen,… Neem een kijkje in de lijst van de partnerziekenhuizen van Memisa: er is er vast een bij jouw in de buurt!

4. Praat erover!

Een effectieve manier om bij te dragen aan de strijd tegen moedersterfte is door erover te praten met de mensen om je heen. Op het werk, in het gezin, in je lokale gemeenschap, de vereniging, de jeugdbeweging… Of waarom niet gewoon je vrienden uitnodigen om Memisa te volgen op sociale media, bijvoorbeeld?

Hoe meer het publiek zich bewust is van de gezondheid voor iedereen en gezondheidskwesties van moeders, hoe groter onze invloed is om veranderingen teweeg te brengen en politieke beslissingen te beïnvloeden. Want gezondheid is een universeel recht. We moeten ons verenigen zodat regeringen over de hele wereld toegang tot gezondheidszorg kunnen garanderen voor al hun burgers.

De meest rechstreekse manier om ngo’s te helpen bij hun missie is door een gift te doen. Echter, andere manieren zijn ook mogelijk! De solidaire geboortelijst, deelname aan evenementen en sensibilisering van kwesties rond ontwikkelingsproblematieken zijn ook belangrijk om Memisa in staat te stellen haar projecten te blijven uitvoeren.

Steeds meer Belgen zijn zich ervan bewust dat ze iets zinvols kunnen doen met hun centen en kiezen ervoor een legaat na te laten aan een goed doel. De cijfers spreken voor zich. Afgelopen jaar doneerden Vlamingen in totaal 305 miljoen euro aan goede doelen via hun testament. Aan de andere kant van de taalgrens zijn de cijfers niet beschikbaar, maar het is duidelijk: geven aan een goed doel zit weer in de lift. 

Ook Annie (80) kiest ervoor om ook na het einde van haar leven iets te kunnen blijven betekenen voor anderen. Zij maakte de keuze om Memisa op te nemen in haar testament. Als Belgische ngo zet Memisa zich in om de kwaliteit van en de toegang tot gezondheidszorg in voornamelijk Afrikaanse partnerlanden te verbeteren, met een focus op (zwangere) vrouwen en jonge kinderen.

Maar van waar nu juist de keuze voor Memisa?  

Het begon jaren geleden in de stadsbibliotheek van Brugge toen twee mensen een lezing kwamen geven over de erbarmelijke toestanden in de gezondheidszone van Popokabaka in DR Congo waar Memisa actief is, met Annie als aandachtige luisteraar. “Ik vond het allemaal zeer choquerend, de lezing en de foto’s zijn in mijn gedachten blijven nazinderen tot nu, zo veel jaren later.” 

Annie benadrukt dat ze het niet zeer breed heeft, maar dat ze het toch belangrijk vindt om zwangere vrouwen en kwetsbare gemeenschappen in Afrika te steunen. “Memisa informeerde me over een project dat ze op poten hebben gezet in Popokabaka (DR Congo), in samenwerking met het AZ Sint-Lucas in Brugge.” De ngo Memisa doet er alles aan om de kwaliteit van de gezondheidszorg in het ziekenhuis van Popokabaka en de omliggende gezondheidscentra te verbeteren. Tal van beperkingen bemoeilijken namelijk de toegang tot en de kwaliteit van de gezondheidszorg in de regio.  

“Het verhaal van Memisa over Popokabaka heeft me overtuigd om het project te steunen via een legaat in mijn testament.” Waarna Annie benadrukt dat ze de “menselijke aanpak” van de ngo bewonderenswaardig vindt. Daar draagt ze met haar legaat op een zeer concrete manier aan bij. Het maakt wel degelijk een verschil op het terrein: de centen van donateurs en legaten zoals Annie zijn nodig om de weerbaarheid van kwetsbare gemeenschappen in Afrika te verhogen.  

Bovendien is Annie ervan overtuigd dat we gezamenlijk, na wat er zich tijdens de koloniale periode heeft afgespeeld, Afrikaanse landen moeten ondersteunen. “We hebben hier in België onze rijkdom en welvaart grotendeels te danken aan landen in Afrika, zeker wat betreft DR Congo. Eigenlijk hebben we van hen gestolen wat wij nu hebben”, klinkt Annie overtuigend.   

“Ik wil iets terugdoen voor mensen die het nu moeilijk hebben in Afrika, en meerbepaald in Congo”. Ze omschrijft het als een collectieve verantwoordelijkheid van ons allemaal. Annie vertelt verder over hoe ze in het leven staat. Om de toenemende polarisatie in de maatschappij tegen te gaan, probeert Annie zo veel mogelijk in verbondenheid te leven. “Ik probeer steeds verbinding te maken met andere mensen en ik vind dat het onze morele plicht is om te doen wat we kunnen doen voor anderen.” Annie inspireert graag mensen uit haar omgeving, maar concludeert dat uiteindelijk iedereen voor zich moet kunnen bepalen wat hij of zij voor een ander wil en kan betekenen.  

  *Voor dit artikel koos de redactie er in samenspraak met de geïnterviewde legaat voor om het pseudoniem Annie te gebruiken. De echte naam van de persoon in kwestie is bij de redactie bekend. 

Mama of papa worden is een fantastische levenservaring. Maar deze ervaring kan ook heel wat kosten met zich meebrengen! Met een geboortelijst kunnen familie en vrienden de baby verwelkomen terwijl ze de ouders een handje toesteken.

Met een geboortelijst kunnen ouders een lijst opmaken met benodigdheden voor hun baby, waarna ze deze lijst kunnen doorsturen naar hun naasten. Zo weten vrienden en familie wat de ouders nodig hebben of wat ze graag zouden willen voor hun kind. Wanneer je voor het eerst mama of papa wordt, vermijd je met een geboortelijst dat je overbodige of dubbele cadeaus ontvangt. Daarom kan het interessant zijn om een zogenaamde ‘solidaire geboortelijst’ op te maken.

Tips voor een solidair en verantwoord geboortelijstje

Steeds meer ouders willen hun geboortelijst betekenisvol maken. De solidaire lijsten zijn zodanig ontworpen dat de eerste cadeaus voor de baby’s bijdragen aan een eerlijkere en rechtvaardigere wereld.

Hier zijn een paar tips om een betekenisvolle geboortelijst te maken:

• Geef prioriteit aan spullen van goede kwaliteit: Kies producten die hergebruikt kunnen worden door andere kinderen of doorgegeven kunnen worden aan andere gezinnen. Ga op zoek naar spullen die gemaakt zijn van stevige, niet-giftige materialen.
• Kies ecologisch verantwoord: Ga op zoek naar milieuvriendelijke producten zoals wasbare luiers, herbruikbare doekjes, papflessen van glas of roestvrij staal en speelgoed in hout.
• Kies voor tweedehandskleding: Baby’s groeien op aan een razend tempo, wat betekent dat hun kleertjes vaak weinig worden gedragen. Kies daarom voor tweedehandskleding of aanvaard tweedehandskleding van vrienden of familie.
• Kies lokale producten: Kies voor lokale producten om de ecologische voetafdruk te verkleinen die gepaard gaat met het vervoer van producten over lange afstanden. Het is daarbovenop ook gewoon fijn om lokale ambachtslieden te steunen.

Ja maar…ik heb er geen tijd voor

Als je op zoek bent naar milieuvriendelijke, tweedehands spullen voor je baby maar hier niet veel tijd voor hebt, zijn er gespecialiseerde sites die je kunnen helpen. Zo is er bijvoorbeeld de website Mic Mac Minuscule. Op deze site helpt een adviseur met het identificeren van je benodigdheden, waarna Mic Mac voor elk item op zoek gaat naar gerecyclede of tweedehands alternatieven. Bovendien doneert Mic Mac voor elk aangekocht artikel 10% van de verkoopprijs aan het goede doel. Je kunt er dus voor kiezen om Memisa te steunen terwijl je bijdraagt aan een betere toekomst voor de planeet!

De solidaire lijst: de juiste keuze bij de geboorte van je tweede kind

Een kinderwagen, kleren, papflessen, een wieg, al dan niet tweedehands… de lijst met benodigdheden kan lang zijn bij een eerste geboorte.

Maar als er een broertje of zusje bijkomt, heb je reeds alles in huis wat nodig is om de baby te kunnen verwelkomen.

In dat geval kan je de geboorte van je kind nog betekenisvoller maken door een Memisa-solidariteitslijst op te maken! Door je vrienden en familie aan te moedigen om een gift te doen aan jouw eigen solidaire lijst, help je Memisa met het bestrijden van moedersterfte. Op deze manier steun je moeders in Afrika zodat ze in goede omstandigheden kunnen bevallen.

Dankzij de giften van je vrienden en familie kan Memisa bijvoorbeeld echo apparatuur leveren aan ziekenhuizen in DR Congo. We werken ook samen met onze lokale partners zodat zwangere vrouwen prenatale consulaties kunnen ontvangen. Het is namelijk van groot belang dat alle vrouwen zich met een gerust hart kunnen voorbereiden op hun bevalling!

Een solidaire geboortelijst opmaken betekent niet alleen dat je giften inzamelt om de kwaliteit van gezondheidszorg in verschillende landen in Afrika en in India te verbeteren. Het is ook een manier om je familie en vrienden kennis te laten maken met Memisa!

“De emancipatie van vrouwen vormt een sleutelelement voor duurzame ontwikkeling”, daar is dokter Juste Momboto regionale coördinator bij Memisa in Gemena (DR Congo) van overtuigd. Afgelopen maand woonde hij een sensibiliseringssessie bij voor schoolgaande meisjes, moeders verbonden aan de kerkgemeenschap, maar ook opinieleiders en jongens waren uitgenodigd en aanwezig om te praten en ideeën uit te wisselen over het begrip gender en de rol van vrouwen in de maatschappij. De opkomst was erg groot.

Mannen als bondgenoten

Zulke sensibilisatiesessies dragen bij tot mentaliteitsveranderingen. De verschillende vrouwen die het woord namen, maakten duidelijk dat dit nodig is en dat een vrouw meer is dan een moeder en/of een echtgenote.

“Er waren ook enkele mannen aanwezig, maar minder dan we hadden gewenst”, aldus dr Juste. “We vinden het belangrijk om zowel vrouwen als mannen te betrekken. Deze laatste groep moet overtuigd worden dat het ook in hun belang is dat vrouwen dezelfde rechten hebben op vlak van onderwijs en werk, bijvoorbeeld.”

Verschillende onderwerpen kwamen aan bod, zoals familieplanning. Uit enquêtes blijkt dat 30 % van de meisjes van 15 jaar seksuele relaties heeft. Vaak onbeschermd en zonder kennis van anticonceptie en zonder volledig op de hoogte te zijn van de consequenties van een zwangerschap op jonge leeftijd. Naast de medische risico’s, zijn er namelijk ook maatschappelijke gevolgen, zoals het vroegtijdig moeten stoppen met school.

Zulke onderwerpen kunnen leiden tot gevoelige gesprekken. Enkele moeders en dochters stelden vragen over hoe het geloof en met name de bijbel staat tegenover anticonceptie. Iedere formateur is voorbereid op zulke vragen en legt uit dat de actuele maatschappij evolueert en de hedendaagse context niet meer dezelfde is als degene in de bijbel.

“Het werk van moeder en huisvrouw is een tweede job erbij”

“Als werkende vrouw heb ik het niet steeds gemakkelijk”, legt Mbembo Blanche uit. Zij is verantwoordelijke van de materniteit van het algemene ziekenhuis in Budjala.

“Wanneer mijn shift erop zit, duurt het gemiddeld nog één à twee uur vooraleer ik naar huis kan vertrekken omdat ik ervoor moet zorgen dat de verpleegkundigen die op dat moment van wacht zijn de nodige info hebben opdat zij de dienst draaiende kunnen houden. Thuis aangekomen wachten er opnieuw een heleboel taken op mij. Gelukkig heb ik een dochter die mij helpt bij het koken. Maar daarnaast zijn er nog zoveel andere huishoudelijke taken. Mijn man werkt ook, maar vaak is hij vroeger thuis dan ik. Hij zou bepaalde karweitjes op zich kunnen nemen, maar voorlopig gebeurt dat niet…. Het werk van een moeder is als een tweede job. In de toekomst ga ik proberen bepaalde dingen aan mijn echtgenoot uit te leggen, zodat hij mij kan ondersteunen en inziet dat heel de familie er beter van wordt als we het huishouden samen doen.”

“Soms mag ik bepaalde opdrachten niet uitvoeren, simpelweg omdat ik een vrouw ben”

Malabe Martine is verantwoordelijk voor de financiën van het ziekenhuis. Ook zij botst geregeld op obstakels enkel en alleen omdat ze een vrouw is. “Soms mag ik bepaalde opdrachten (zoals bijvoorbeeld naar een gezondheidscentrum gaan om over beheerskwesties te vergaderen) niet uitvoeren omdat ik niet met de motor kan rijden. Het klopt dat in dit land weinig vrouwen een motor besturen. Maar wanneer een man niet met de motor kan rijden, dan laten ze hem toch gaan. Met een chauffeur….”