HOGE MOEDERSTERFTE IN AFRIKA: GEEN VACCIN NODIG OM ER EEN EINDE AAN TE MAKEN

De dood van een moeder tijdens de zwangerschap, de bevalling of onmiddellijk daarna is een tragische gebeurtenis en een veel voorkomend thema in fictie. In literatuur wordt de dood van een kersverse moeder beschouwd als een krachtig middel om het hoofdpersonage weg te rukken uit het verhaal en te focussen op een kind dat achterblijft en moet zien te overleven in een vijandige omgeving….

Zo vat Wikipedia moedersterfte in fictie samen. Helaas, in verschillende Afrikaanse landen is moedersterfte verre van fictie. “Proficiat, u bent zwanger”, is een boodschap die onder meer in DR Congo hard kan binnenkomen. In dat land sterven namelijk 846 vrouwen op 100.000 aan de gevolgen van hun zwangerschap of bevalling (UNICEF, 2018). Schandalig, wetende dat het merendeel van deze overlijdens te vermijden is. Moedersterfte is geen mysterieuze ziekte zoals de slaapziekte of ongeneeslijk zoals ebola. Nee, we weten hoe we dit aantal kunnen terugdringen. Moedersterfte kunnen we voorkomen met (financieel) toegankelijke en kwaliteitsvolle gezondheidszorg. Of zoals Amnesty International het verwoordt: moedersterfte is een mensenrechtenschending. Het recht op leven en op de best mogelijke gezondheidszorg wordt hier geschonden.

Moedersterftecijfer daalt, maar niet snel genoeg

Er is intussen al heel wat verbeterd. Zo is van 2000 tot 2017 het aantal vrouwen dat stierf tijdens de zwangerschap of de bevalling wereldwijd met 38 % verminderd, volgens een studie van het WHO. Toch sterven nog elke dag 810 vrouwen op het kraambed.
Waarom daalt dit cijfer niet sneller? Waarom laten we het toe dat er nog steeds dagelijks gezonde jonge vrouwen onnodig sterven?
Om het tijd te doen keren, zijn meer middelen en politieke wilskracht nodig. Want moedersterfte is niet alleen een medisch probleem, het is een maatschappelijke en zelfs politieke kwestie. Moedersterfte is een teken aan de wand dat een gezondheidssysteem niet goed functioneert. Want het moedersterftecijfer wordt beïnvloed door de kwaliteit en bereikbaarheid van gezondheidsinstellingen, het al dan niet aanwezig zijn van goed opgeleid medisch personeel en de financiële toegankelijkheid van de zorg, bijvoorbeeld door mutualiteiten.
Maar het gaat verder dan dat; ook sociale status én genderongelijkheid spelen mee. Meisjes en vrouwen die in armoede leven, zijn de grootste slachtoffers. Zij kunnen zich vaak geen medische consultaties veroorloven. Nochtans redden prenatale consultaties levens. Want een vrouw die haar zwangerschap laat opvolgen volgens de Wereldgezondheidsorganisatie haar kansen om zonder complicaties te bevallen met 87 %.
Bovendien wordt veel vrouwen nog steeds de toegang tot seksuele opvoeding ontzegd waardoor ze niet op de hoogte zijn van hun rechten op het vlak van seksualiteit en voortplanting. Dit verhoogt het risico op ongewenste zwangerschappen en tienerzwangerschappen. Als je weet dat 13 % van alle gevallen van moedersterfte het gevolg is van onveilige abortussen (WHO), dan spreekt het voor zich dat gereguleerde en toegankelijke contraceptie- en abortusdiensten, in combinatie met een goede nazorg, tienduizenden levens kunnen redden.

Maatregelen om de moedersterfte terug te dringen

Om moedersterfte uit de wereld te helpen, moet er geen nieuw vaccin ontwikkeld worden. We hoeven geen nieuwe technologieën te ontwerpen of een bepaald type medicijn massaal aan te voeren. Wel is een complementaire aanpak nodig, waarbij we enerzijds inzetten op een versterking van gezondheidssystemen (met goed geschoold medisch personeel en betrouwbare spoeddiensten) en anderzijds een kader creëren waarbinnen vrouwen zich kunnen empoweren. Zodat ze onder meer via familieplanning zelf kunnen beslissen over wanneer en hoeveel kinderen ze willen.

Elke twee minuten – de tijd die jij nodig had om deze tekst te lezen – sterft er ergens in de wereld een vrouw in het kraambed.

En dat is onaanvaardbaar.

Annelies Van Erp, medewerker bij Memisa