Geestelijke gezondheidszorg: de kracht van theater

In Burundi werkt Memisa samen met onder meer Louvain Cooperation om de geestelijke gezondheidszorg te versterken. Dit gebeurt door specifieke opleidingen voor het gezondheidspersoneel te organiseren en door de bevolking te sensibiliseren over de thematiek.

Kleurrijke kleren, expressieve dansbewegingen en luid klinkende boodschappen. In Gashikanwa, Ngozi (noorden van Burundi) wordt theater ingezet om de inwoners op een toegankelijke manier te laten kennismaken met de complexe thematiek van geestelijke gezondheidszorg. Meer zelfs, aan de hand van een wedstrijd krijgen zes animatiegroepen de kans om een eigen scenario voor te stellen. Een comité aangesteld als jury kijkt aandachtig toe, wikt en weegt en vult een scoreblad in met vastliggende criteria.

©Memisa

In Burundi wordt theater geregeld ingezet als sensibilisatiemiddel. Al gaat het hier niet om eenrichtingsverkeer, het publiek wordt betrokken: ze mogen vragen stellen, ze worden aangemoedigd om stukken na te spelen of een debat wordt geïntegreerd.

In Gashikanwa brachten de acteurs onderstaande boodschappen over:

• Mentale gezondheidsproblemen kunnen worden behandeld, het is belangrijk om mensen naar het gezondheidscentrum of het ziekenhuis te brengen, daar zijn medicijnen
• Mensen met psychische problemen moeten niet naar traditionele artsen worden gebracht
• Meng geen alcohol met geneesmiddelen
• Patiëntenverenigingen kunnen helpen bij de financiering van ziektekosten
• Een dominee is geen dokter
• Verantwoordelijkheidszin van gemeenschap: wanneer je iemand ziet die mentale klachten heeft, breng hem of haar dan naar een gezondheidscentrum of ziekenhuis, ook al is het geen familie

Depressief na gendergerelateerd geweld

Zo’n dertig kilometer oostwaarts in de gemeente Nyabikere is Souavis Mankirakiza gemeenschapswerker en voorzitter van de lokale patiëntenvereniging. Dankzij het projet Twiteho Amagara volgde ze een opleiding rond geestelijke gezondheidszorg, meer specifiek over epilepsie en depressies. “Tijdens huisbezoeken stel ik vast dat de meeste patiënten vrouwen zijn. Veel patiënten zijn depressief nadat ze het slachtoffer werden van gendergerelateerd geweld.”

Souavis Mankirakiza gemeenschapswerker en voorzitter van de lokale patiëntenvereniging. ©Memisa

Ze benadrukt dat in Burundi geestelijke gezondheidsproblemen en armoede hand in hand gaan. “Het is essentieel om deze patiënten en hun gezin te begeleiden en psychotherapie aan te bieden indien nodig. Zieken die terecht kunnen bij een vereniging voor (financiële) steun herstellen sneller.”

Dat beaamt Eugénie: “Ik lijd al lang aan mijn ziekte, namelijk psychose. Ik vernielde dingen en had de drang om brand te stichten. Ik werd naar het gezondheidscentrum gestuurd, maar daar konden ze me op geen enkele manier helpen, aangezien ze mijn symptomen niet herkenden. Terug thuis, verliet mijn echtgenoot me…” Later werd ze nog enkele keren opnieuw naar het gezondheidscentrum overgebracht tot de vereniging Turemeshanye haar uiteindelijk opving. “Drie keer per week woon ik vergaderingen bij. Gezondheidswerkers geven me advies en proberen me te helpen.” Al zijn haar problemen helaas nog niet van de baan, ze lijdt nog steeds aan een depressie mede veroorzaakt doordat ze geen inkomsten heeft en dus moeite heeft om voedsel voor haar kinderen te voorzien. De patiëntenvereniging bemiddelt tussen haar en haar voormalige echtgenoot en hoopt op termijn Eugénie te kunnen ondersteunen bij het opstarten van een inkomstengenererende activiteit, zoals een klein handeltje.

Eugénie. ©Memisa