Gender en gezondheid : ons programma in Zuid-Kivu was een succes

Om een gezond leven te kunnen leiden, moeten meisjes zelf beslissingen kunnen nemen over hun lichaam. Dit is essentieel. Sinds 2 jaar voert Memisa een veelzijdig project uit om tienerjongens en -meisjes in Miti Murhesa (Zuid-Kivu, DR Congo) te onderwijzen over relaties, emoties en seksualiteit. Het doel is om seksuele en reproductieve gezondheid en rechten te garanderen voor jonge meisjes en jongens.

Het team van Memisa en Action d’Espoir in Zuid-Kivu 

De seksuele en reproductieve gezondheid van adolescenten en jongeren is een prioriteit voor de volksgezondheid. Het is een belangrijke hefboom voor het terugdringen van moedersterfte onder adolescenten, het bestrijden van vroegtijdige huwelijken, ongewenste zwangerschappen en de overdracht van seksueel overdraagbare aandoeningen, etc.

Een programma rond gendergelijkheid in de gezondheidszorg in Miti Murhesa 

In de regio Miti Murhesa (Zuid-Kivu) was er anno 2020 geen enkele arts of verpleegkundige opgeleid op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. Minder dan 1 op de 5 mensen gebruikte moderne contraceptieve methoden. Bij jongeren lag dat aantal zelfs nog lager. Memisa en Action d’Espoir voelden zich geroepen om een antwoord te bieden op deze zorgwekkende situatie. Dankzij financiering van de Belgische overheid (DGD) konden we een ambitieus programma ontwikkelen dat uitgevoerd werd tussen 2022 en 2024. Ons doel is gendergelijkheid in gezondheidszorg te bereiken in Miti Murhesa, in het bijzonder bij jongeren en adolescenten.

Om dit doel te bereiken, hebben we 3 hefbomen voor actie geïdentificeerd: het verbeteren van de vaardigheden van medisch personeel, het samenwerken met en versterken van lokale verenigingen en tenslotte het sensibiliseren van adolescenten en hun ouders.

1. De capaciteit van het zorgpersoneel versterken om diensten op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid te verlenen

Zorgprofessionals moeten in staat zijn om kwaliteitsvolle seksuele en reproductieve gezondheidszorg te bieden. Dit wil zeggen: jongeren advies geven over seksuele gezondheid, screenen op en behandelen van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s), prenatale consultaties van hoge kwaliteit kunnen aanbieden, geschikte anticonceptiemethoden kunnen aanbieden, etc.

In de afgelopen twee jaar hebben Memisa en Action d’Espoir 39 zorgverleners opgeleid. We hebben ook anticonceptiemiddelen (condooms, anticonceptiepillen, enzovoort) geleverd aan 25 gezondheidscentra en ziekenhuizen in Miti Murhesa, alsook infobrochures en snellediagnosetests (om zwangerschap, hiv en hepatitis op te sporen).

2. Samenwerken met gemeenschapsorganisaties om eigenaarschap van het programma te garanderen

Thema’s rond seksuele en reproductieve gezondheid en rechten stuiten vaak op een sociale en culturele context die in het beste geval terughoudend en in het slechtste geval ronduit ongunstig is ten opzichte van deze onderwerpen. Samenwerken met lokale verenigingen is dus essentieel zodat praten over deze onderwerpen binnen de gemeenschap aanvaard wordt. Het is zelfs essentieel om bepaalde vertegenwoordigers van de gemeenschap erbij te betrekken die zich vaak verzetten tegen deze aanpak, zoals traditionele of religieuze leiders. Dit is wat Action d’Espoir en Memisa hebben gedaan in Miti Murhesa, door vanaf het begin van het proejct samen te werken met “permanente kaders” (zie kader).

Doorheen het programma konden 436 leden van deze “permanente kaders” een opleiding krijgen rond seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. En meer specifiek rond:

• de fysiologische, psychologische en sociologische kenmerken van adolescenten
• kwesties rond seksuele en reproductieve gezondheid bij adolescenten
• de manier waarop dit onderwerp te bespreken en aan te pakken met jongeren

Gewapend met hun nieuwe kennis gingen de permanente kaders aan de slag om tieners en hun ouders te sensibiliseren over hun rechten op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid.

3. Jongeren sensibiliseren over hun rechten op het gebied van gendergelijkheid 

Het is belangrijk dat jonge meisjes en jongens gesensibiliseerd worden over kwesties rond relaties, emoties en seks. In het kader van het programma dat Memisa samen met Action d’Espoir uitvoert, hebben meer dan 20.000 adolescenten info ontvangen via:

• Huisbezoeken
• Informatieve en educatieve sessies in het gezondheidscentrum, met zorgverleners
• Uitzendingen op de radio
• Infobrochures die beschikbaar zijn in gezondheidscentra
• Filmvertoningen met een sensibiliserende boodschap in gezondheidscentra
• Het creëren van “veilige ruimtes” waar jongeren in alle vertrouwelijkheid met elkaar kunnen praten

Bemoedigende eerste resultaten en een verwacht langetermijneffect 

Het programma van Memisa en Action d’Espoir heeft de kennis en de houding van jongeren op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheidheid wel degelijk verbeterd. Aan het einde van het programma hadden meer dan 20.000 adolescenten deelgenomen aan sensibiliseringssessies. Bovendien is het aantal nieuwe gebruikers van gezinsplanningsmethoden in Miti Murhesa gestegen, van 18% naar 31%.

Aangezien de stevige verankering in de gemeenschap, is het zeker dat de effecten van het programma op lange termijn vruchten zullen blijven afwerpen.

Seksuele en reproductieve gezondheid speelt een zeer belangrijke rol in de projecten van Memisa. Als je ons werk op dit gebied wilt steunen, doe dan een gift via https://donate.memisa.be/.

Steun Memisa.