style="background-image:url('https://memisa.be/wp-content/uploads/2024/01/©-Memisa-21.png');"

9 januari 2024

Met Project USE ondersteunen we het welzijn en de gezondheid van de Congolese bevolking

In het kader van Project USE, een project dat door Memisa wordt uitgevoerd en door de Europese Unie wordt gefinancierd, werkt Memisa aan het verbeteren van de volksgezondheid en het welzijn van de populatie in de DR Congo. Het grootschalige project focust op verschillende deelthema’s. In Ituri en Kongo-Central, de twee provincies waar het project wordt uitgevoerd, werden reeds mooie successen gerealiseerd. Ondertussen is het project bijna een jaar aan de gang. Yves Sossou werkt voor Memisa in de de provincie Kongo-Central als Internationaal Technisch Assistent en Volksgezondheidsarts en geeft in dit artikel duiding over het project en maakt voor ons een stand van zaken op.

 

Yves Sossou is verantwoordelijk voor het slagen van project USE in de provicinie Kongo-Central (DR Congo)

Multidimensionele aanpak

Om de kwaliteit van de zorgverlening in de DR Congo te verbeteren, hanteert Memisa een multidimensionele aanpak. Met Project USE (Unis pour la Santé et l’Education) draagt Memisa bij aan de verbetering van de gezondheid en het welzijn van de Congolese bevolking, door het lokale gezondheidssysteem te versterken. De begunstigden van het project zijn de om en bij de 2.000.000 inwoners van de provincie Ituri, alsook de inwoners van Kongo-Central, waar zo’n 500.000 mensen wonen. Het project wordt gefinancierd door de Europese Unie.

In Kongo-Central wordt de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg verbeterd door op verschillende niveaus ondersteuning te bieden. In deze provincie is Memisa in het kader van Project USE actief in drie gezondheidszones. Door middel van technische en financiële ondersteuning, wordt het lokale gezondheidssysteem versterkt. Zo worden bijvoorbeeld stages aangeboden, waardoor de kennis en praktijkervaring van medische professionals verscherpt worden.

Meer specifiek gaat het bijvoorbeeld om artsen die de overstap maken naar een ander ziekenhuis om daar technische expertise op te doen. Bij hun terugkeer naar het oorspronkelijke ziekenhuis kunnen de artsen in kwestie patiënten behandelen die ze voor hun opleiding steeds moesten doorverwijzen naar een ander ziekenhuis. Een arts die werd opgeleid in het kader hiervan werd opgeleid getuigt:

“Ik ben trots dat ik nu echt levens kan helpen redden en een glimlach op het gezicht van mijn patiënten kan toveren.” Dr. Padou Luwawu Kiangebeni

Een belangrijk onderdeel van het project omvat het efficiënte beheer van medicijnen. Dit aspect is essentieel om de kwaliteit van de zorg te helpen verbeteren. “Memisa ondersteunt de verschillende gezondheidszones bij het beheer van medicijnen, zodat die ook op een zorgvuldige manier kunnen worden verdeeld richting de verschillende gezondheidscentra”, vertelt Yves Sossou. Zo wordt bijvoorbeeld het CAAMEKI, het regionaal distributiecentrum in Kongo-Central, ondersteund. Daarnaast werden ook rondetafelmomenten georganiseerd, waarbij informatie werd uitgewisseld over de moeilijkheden, uitdagingen en mogelijke oplossingen rond het beheer van geneesmiddelen.

 

Het efficiënte beheer van geneesmiddelen is een belangrijke thematiek binnen Project USE

Het belang van geboorteregistratie

Geboorteregistratie maakt deel uit van de kinderrechten, die verankerd zijn in de kinderbeschermingswet van de DR Congo. Wanneer de geboorte van een kind niet wordt geregistreerd, is dit nefast voor zijn of haar toegang tot gezondheidszorg. Daarom is het belangrijk dat ouders dit binnen de 90 dagen na de geboorte van hun kind in orde brengen. Na deze 90 dagen wordt geboorteregistratie relatief kostelijk.

Op het vlak van geboorteregistraties (en dus ook de bijhorende rechten van het kind) in de DRC, en meer specifiek in de provincie Kongo-Central, is de situatie zorgwekkend. Voor de interventie van Memisa in een specifiek gezondheidscentrum werd slechts 31% van de geboortes er geregistreerd. Dit betekent dat meer dan twee derde van de kinderen geen documenten van burgerlijke stand hebben, wat hun burgerschap als kinderen van de DR Congo in gevaar brengt.

“Dankzij de ondersteuning van Memisa om geboorteregistraties te vergemakkelijken, is het cijfer van geboortes die geregistreerd worden in éen gezondheidscentra bijvoorbeeld gestegen naar maar liefst 61%”, aldus Yves, “een aanmoedigend en veelbelovende verbetering”. Dat is nog lang niet perfect, maar een aanzienlijke verbetering. Dit is onder meer te danken aan het feit dat er een volmachtformulier werd ingevoerd voor geboortes op de kraamafdeling, die aan het einde van elke maand ingeleverd worden bij de burgerlijke stand, waarna de geboorteaktes aan de ouders worden overhandigd.

 

Een geboorteakte is van cruciaal belang voor de toekomst van het kind

De invoering van het gezinsdossier

Ook de invoering van het gezinsdossier verbetert de gezondheidssituatie van de bevolking in Kongo-Central. Dit dossier omvat een verzameling van gegevens in verband met de gezondheidssituatie en reeds ingevoerde ingrepen van alle leden van het gezin, die op papier of digitaal worden bijgehouden. “Met een dergelijk gezinsdossier wordt de gezondheidssituatie van de gezinsleden steeds geactualiseerd, en heeft het medisch personeel een betere kennis van de medische staat van de patiënt”, aldus Yves.

Het gezinsdossier laat toe diepgaande kennis van gezinssituaties te verkrijgen, en biedt bijgevolg de mogelijkheid om uitgebreide zorg te verlenen aan ieder gezinslid. Hierdoor ontstaat bovendien een ‘wederzijdse verbintenis’ tussen de bevolking en de gezondheidscentra waardoor de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg wordt verbeterd, een win-win situatie dus voor de ganse samenleving.

Succesvol project

In het kader van Project USE zijn reeds een aantal successen behaald. Het project startte in de eerste weken van 2023, en loopt tot juni dit jaar.

Naast verhoogde geboorteregistraties, een nieuws ‘sociaal contract’ tussen de gezondheidscentra en de bevolking, een efficiënter beheer van medicijnen en een verbeterde expertise bij artsen dankzij stages, wordt dankzij project USE de gezondheid van de bevolking in het algemeen verbeterd. Honderden vrouwen krijgen makkelijker zorg bij gynaecologische problemen, krijgen toegang tot kwaliteitsvolle operaties en er is een vermindering zichtbaar in postoperatieve infecties in ziekenhuizen.

Het voorzien van opleidingen, de ondersteuning van het beheer van medicijnen, het faciliteren van geboorteregistraties en de invoering van het gezinsdossier verbeteren de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg in Kongo-Central.

 

In de gezondheidszone Kisantu, in Kongo-Central, ondersteunt Memisa de gezondheidszorg voor vrouwen en jonge kinderen

 

Hou onze sociale media de komende weken en maanden in de gaten om meer te weten te komen over de voortgang van het project USE. Tijdens de laatste zes maanden dat het project loopt, zullen we regelmatig updates voorzien.

 

 

style="background-image:url('https://memisa.be/wp-content/uploads/2024/01/©-Memisa-18.png');"

2 januari 2024

Opinie: Klimaatrechtvaardigheid gaat ook over de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg

Dat de klimaatverandering naast een puur ecologische crisis ook een gezondheidscrisis teweegbrengt, weten we ondertussen allemaal. De klimaatverandering heeft desastreuze gevolgen voor de globale volksgezondheid. Daarbovenop veroorzaakt de impact van de klimaatverandering wereldwijd heel wat ongelijkheid wat betreft de toegang tot medische zorgen. Als ngo-medewerker bij Memisa zie ik het als mijn plicht om dit aspect van klimaatonrecht onder de aandacht te brengen.

 

In de DRC zijn gezondheidscentra moeilijk bereikbaar

Over klimaatrechtvaardigheid is de laatste jaren, meer dan terecht, al heel wat inkt gevloeid. Het blijft belangrijk om te benadrukken, en daarom doe ik dat nogmaals in dit stuk, dat de klimaatcrisis niet iedereen gelijk treft. Lage-inkomenslanden in het Globale Zuiden worden disproportioneel zwaar getroffen door de klimaatverandering, terwijl net zij er het minst aan hebben bijgedragen. Reken daarbij dat wereldwijd miljarden mensen -waarvan de meesten wonende in het Globale Zuiden- geen of onvoldoende toegang hebben tot gezondheidszorg. De harde realiteit houdt in dat deze twee ongelijkheden elkaar versterken.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vormt de klimaatverandering de grootste bedreiging voor de gezondheid van mensen wereldwijd. De klimaatverandering heeft volgens de WHO het potentieel om decennia aan vooruitgang in de wereldwijde gezondheid(szorg) te ondermijnen. “Zonder ondersteuning van buitenaf zijn het de wankele gezondheidssystemen in lage-inkomenslanden die het minst in staat zullen zijn om zich weerbaar te maken tegen de effecten van de klimaatverandering”, aldus Ishmael Nyasulu (WHO, 2023).

Bij Memisa zetten we ons dagelijks in om de toegang tot en de kwaliteit van gezondheidszorg te verbeteren in onze partnerlanden, met een specifieke focus op de meest kwetsbaren, zwangere vrouwen en jonge kinderen in het bijzonder. Dagelijks sterven honderden vrouwen aan de gevolgen van hun zwangerschap of bevalling. In de DR Congo, een land waar we actief zijn, sterven gemiddeld meer dan 500 vrouwen per 100.000 geregistreerde geboortes (World Bank). Dat is 75 keer meer dan in België (Statbel, 2023).

Toegang tot gezondheidszorg

Terwijl de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg in België vanzelfsprekend is voor het grootste deel van de bevolking, is dat voor de mensen in onze partnerlanden niet het geval. Het gezondheidssysteem in de landen waar Memisa actief is, is lang niet altijd toegankelijk voor mensen in kwetsbare situaties. Zoals hierboven omschreven zijn de moeder- en kindersterftecijfers er nog steeds veel te hoog. En dat is steeds meer te wijten aan de gevolgen van de klimaatverandering.

De impact van de klimaatverandering op de gezondheidszorg in onze partnerlanden neemt schrijnende proporties aan. De opwarming van de aarde veroorzaakt enerzijds een toenemend aantal gezondheidsproblemen en bemoeilijkt anderzijds ook de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg.

Door de klimaatverandering en alle rechtstreekse en onrechtstreekse gevolgen die dit fenomeen met zich meebrengt, treden tal van gezondheidsproblemen vaker op bij zwangere vrouwen en jonge kinderen. Zo neemt het aantal infectieziekten toe, worden zwangerschappen bij vrouwen bemoeilijkt, en raken steeds meer kinderen chronisch ondervoed wegens een toenemende voedselonzekerheid. En zo zijn er nog heel wat andere nadelige effecten van klimaatverandering op de volksgezondheid.

Anderzijds bemoeilijkt de klimaatcrisis ook de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg. Lokale gezondheidssystemen worden hard getroffen door de gevolgen van klimaatverandering. Vaak moet de fragiele infrastructuur eraan geloven bij klimaatrampen. Of denk maar aan de bereikbaarheid van ziekenhuizen en gezondheidscentra die bemoeilijkt wordt. Overstromingen maken wegen onbegaanbaar, waardoor zwangere vrouwen bijvoorbeeld niet tijdig een gezondheidscentrum kunnen bereiken.

 

Steeds meer toegangswegen tot gezondheidscentra worden verwoest door de gevolgen van klimaatverandering (foto: DR Congo)

De klimaatverandering veroorzaakt vreselijke schade: aan de kinderen van vandaag en hun nakomelingen, aan miljoenen mensen die nu al kwetsbaar zijn, overal ter wereld. Klimaatrechtvaardigheid vereist dat er ook in de gezondheidssector meer aandacht gaat naar mitigatie, ofwel het verminderen van de uitstoot zodat het probleem van de klimaatverandering niet erger wordt, alsook naar adaptatie, ofwel het aanpassen van (in dit geval) de lokale gezondheidssystemen aan de gevolgen van klimaatverandering om de impact ervan te minimaliseren.

Zo ondersteunen we als ngo gezondheidsstructuren in het zich organiseren om beter met de gevolgen van de klimaatverandering om te gaan. Dat doen we bijvoorbeeld door infrastructuur aan te passen, zodat deze veerkrachtiger wordt tegen de impact van klimaatverandering. Het bouwen van nieuwe gezondheidscentra gebeurt zo op plaatsen waar de kans op overstromingen lager ligt dan elders.

Enerzijds is het aan ngo’s om tijdens hun activiteiten en interventies minder uit te stoten, om zo minder bij te dragen aan het probleem van klimaatverandering. Daarnaast is het ook belangrijk dat ngo’s de actoren hier in eigen land aanzetten tot actie, zodat we ook in België onze verantwoordelijkheid opnemen. Anderzijds is het belangrijk om na te denken over hoe de sector kan omgaan met de gevolgen van de klimaatverandering op de gezondheidsstructuren op het terrein. ‘Hoe kunnen we lokale gezondheidssystemen veerkrachtiger en resistenter maken tegen de gevolgen van klimaatverandering?’ is een vraag die ook steeds pertinenter wordt bij medische ngo’s zoals Memisa.

Klimaatonrecht bestrijden

Als medische ngo schaarden we ons dit jaar volop achter de najaarscampagne van 11.11.11, die ook dit jaar over klimaatonrecht ging. Ook wij vinden het als ngo voor internationale solidariteit belangrijk om mee te strijden tegen klimaatonrecht. Want als we geen collectieve actie ondernemen dreigt de klimaatcrisis een nog grotere gezondheidscrisis te veroorzaken voor de mensen in het Globale Zuiden waar we ons elke dag voor inzetten.

Uiteindelijk zal de klimaatverandering een bedreiging zijn voor de gezondheid van ons allemaal. Klimaatonrecht is geen ver-van-ons-bed-show meer, zoals te veel mensen nog steeds denken. De impact van de klimaatcrisis op de gezondheid(szorg) staat ook bij ons voor de deur. Het is verre van ondenkbaar dat de toegang tot gezondheidszorg ook bij ons in het Globale Noorden bemoeilijkt zal worden, net zoals dat het geval is voor zwangere vrouwen in de DR Congo. Wat als ook hier vrouwen die op het punt staan te bevallen het ziekenhuis niet kunnen bereiken doordat overstromingen de wegen onbegaanbaar maken? Hoe belangrijk zouden wij het dan collectief vinden om volop aan dezelfde kar te trekken en klimaatonrecht te bestrijden?

Als medische ngo hopen wij dat er dringend werk wordt gemaakt van een rechtvaardiger klimaatbeleid, zodat de kwetsbare populaties in het Globale Zuiden eerlijke toegang hebben tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg. De ongelijke toegang tot gezondheidszorg wereldwijd wordt alleen maar groter naargelang de klimaatverandering zich verder doorzet. De sector van Internationale Solidariteit slaat daarom de handen ineen om samen verder naar multidisciplinaire (ofwel: transversale) oplossingen te zoeken en aan de slag te gaan met dit cruciale thema. Want samen kunnen we constructief oplossingen uitwerken zodat de lokale gezondheidssystemen in het Globale Zuiden zich beter kunnen wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering.

Door Thibaut Verhaeghe – Communication Officer bij Memisa

Dit opiniestuk werd oorspronkelijk gepubliceerd in MO Magazine: https://www.mo.be/opinie/klimaatrechtvaardigheid-gaat-ook-over-de-toegang-tot-kwaliteitsvolle-gezondheidszorg

 

style="background-image:url('https://memisa.be/wp-content/uploads/2023/12/©-Memisa-1.png');"

12 december 2023

Kwaliteitsvolle zorg voor kinderen in Bokonzi (DR Congo)

In heel wat plaatsen in de wereld krijgen kinderen niet de zorg waar ze recht op hebben. Dat is ook het geval in de gezondheidszone Bokonzi, in de DR Congo, waar 283.872 mensen wonen.

Beperkte toegang tot gezondheidszorg voor kinderen 

Terwijl kwaliteitsvolle kindergeneeskunde in België vanzelfsprekend lijkt, is dit niet het geval in de DR Congo. In het Afrikaanse land hebben vandaag nog te weinig kinderen toegang tot gezondheidszorg, wat nochtans een basisrecht is.

In het ziekenhuis van Bokonzi, in het noordwesten van de DR Congo, is er te weinig plaats en te weinig opgeleid personeel om alle zieke kinderen op te kunnen vangen en te verzorgen. De afdeling pediatrie beschikt slechts over 8 bedden en 3 verpleegkundigen, die 7 dagen op 7 en 24u op 24u moeten instaan voor de zorg. Komt daar nog bij dat geschikt materiaal en medicijnen in groten getale ontbreken.

 

“Bij de instroom aan zieke kinderen worden we soms overweldigd wegens een gebrek aan ruimte. Vaak is het zo dat al onze bedden bezet zijn. Bovendien beschikken we niet over de benodigde apparatuur, zoals bloeddrukmeters, stethoscopen en zuurstofapparaten.” Lydie, diensthoofd van de afdeling pediatrie in het ziekenhuis van Bokonzi (DR Congo).

 

Ondervoeding aan de basis van gezondheidsproblemen bij kinderen 

In Bokonzi zijn heel wat kinderen die zorg nodig hebben chronisch ondervoed. Maar liefst de helft van de kinderen die aankomen op de spoedafdeling zijn ferm ondervoed. Dat komt onder meer door de beperkte toegang tot drinkbaar water en het ontbreken van kwaliteitsvolle voeding. Daardoor treedt diarree bijvoorbeeld heel vaak op. Daarnaast behoren bloedarmoede, nierfalen, longaandoeningen en malaria tot de meest voorkomende pathologieën bij kinderen in Bokonzi.

 

Het merendeel van de patiënten in het ziekenhuis van Bokonzi (DR Congo) zijn kinderen

De bouw en uitrusting van een nieuwe pediatrische afdeling

In samenwerking met haar lokale partners ondersteunt Memisa een project dat als doel heeft de kwaliteit van de pediatrie in de regio te verbeteren. Aangezien er middelen te kort zijn omde constructie af te ronden van een gebouw dat zal dienen als pediatrische afdeling, steekt Memisa een handje toe.

De prioriteit is om de constructie van het aparte gebouw te kunnen afronden. Aangezien er op dit moment te weinig plaats is om alle kinderen te kunnen verzorgen, investeert Memisa ook in extra bedden. Op die manier gaat de bezettingsgraad in de afdeling pediatrie, die vandaag veel te hoog ligt, naar beneden. Om ervoor te zorgen dat de verpleegkundigen voldoende materiaal en apparatuur ter beschikking hebben, wordt er ook geïnvesteerd in materiaalkits (met stethoscopen, bloeddrukmeters en zuurstofapparaten).

 

Memisa ondersteunt de constructie van een pediatrische afdeling in het ziekenhuis van Bokonzi (DR Congo)

“Om de kinderen te kunnen verzorgen, is er dringend nood aan medisch materiaal en medicijnen. Daarnaast is er ook een goede stroomvoorziening nodig, zodat we de apparatuur op ieder moment kunnen gebruiken.”  Dr. Benjamin Mabe, medisch directeur van het ziekenhuis in Bokonzi (DR Congo).

Wat doet Memisa nog voor de gezondheid van kinderen?

Naast de bouw en renovatie van pediatrische afdelingen in de DR Congo, investeert Memisa ook in opleidingen voor het lokale zorgpersoneel. Het is heel belangrijk dat zorgverleners zorg op maat kunnen bieden aan kinderen. Zo worden opleidingen in pediatrische noodhulp voorzien. Daarbovenop is het zo dat hoe beter de werkomstandigheden zijn in de afdeling pediatrie, hoe meer motivatie er aanwezig is bij het personeel.

Om de grondoorzaak van de meest voorkomende pathologieën te bestrijden, is het belangrijk om ondervoeding tegen te gaan in de regio. Daarom ondersteunt Memisa de behandeling van ondervoede kinderen met lokale en verse voeding. Dit doen we door laagdrempelige workshops te organiseren voor de lokale bevolking.

De impact van Memisa’s steun op de samenleving is groot 

Dankzij de steun van Memisa en de constructieve samenwerking met de lokale partners kunnen heel wat kinderen de zorg krijgen waar ze recht op hebben. Kwaliteitsvolle pediatrische afdelingen zijn een belangrijk aspect van een goed functionerend lokaal gezondheidssysteem. Op termijn zorgt de ondersteuning van Memisa voor de pediatrie in Congo voor een gezondere, productievere en meer veerkrachtige bevolking. Ouders en overige familieleden zijn blij dat hun kinderen in goede omstandigheden kunnen worden verzorgd.

Kunnen wij op uw steun rekenen om ervoor te zorgen dat de kinderen van bokonzi in de best mogelijke omstandigheden worden opgevangen en verzorgd?

DOE EEN GIFT AAN MEMISA 

EN STEUN DAARMEE DE BOUW VAN EEN PEDIATRISCHE AFDELING EN MET GESCHIKT MATERIAAL VOOR EEN BETERE GEZONDHEID VAN DE KINDEREN IN BOKONZI!

 

 
style="background-image:url('https://memisa.be/wp-content/uploads/2023/11/Votre-texte-de-paragraphe-3.png');"

6 november 2023

Gezondheidszorg als schild tegen de klimaatcrisis in de DR Congo

Om Afrikaanse gemeenschappen weerbaar te maken tegen de klimaatcrisis, is toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg onmisbaar.

“De klimaatcrisis treft in toenemende mate het Afrikaanse continent” vertelt Petteri Taalas, secretaris-generaal van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO). “Extreme hitte, droogtes en overstromingen zullen tegen 2030 ruim 118 miljoen Afrikanen treffen als er geen onmiddellijke maatregelen worden genomen.”

Het zijn geen lege woorden. Zo werd de DR Congo in mei 2023 getroffen door hevige stortregens die leidden tot rotslawines, overstromingen en allesverslindende modderstromen. Hele dorpen werden weggevaagd.

De gevolgen zijn overweldigend. Janvier (48), landbouwer in het centrum van Bushushu getuigt: “Ik heb niets meer. Mijn twee geiten zijn verdwenen, mijn akkers zijn verwoest. Ik draag nog altijd de kleren die ik aan had toen de overstromingen ons troffen. Dat is alles wat ik nog heb.”

De natuurramp trof in totaal zo’n 20.000 mensen. 428 van hen stierven, vaak verdwenen ze tussen het steenpuin of modderstromen.

“Ik heb niets meer. Mijn twee geiten zijn verdwenen, mijn akkers zijn verwoest. Ik draag nog altijd de kleren die ik aan had toen de overstromingen ons troffen. Dat is alles wat ik nog heb.” Janvier, landbouwer

Afrika onrechtvaardig hard getroffen door de klimaatcrisis

Memisa, een lidorganisatie van 11.11.11, werkte in de regio al samen met Action D’Espoir (ADE). Beide organisaties schoten na de ramp dan ook onmiddellijk te hulp. 105 noodverblijven werden in een mum van tijd opgericht met plaats voor 677 ontheemde mensen. 100 tienermeisjes en vrouwen ontvingen hygiënekits. Deze hulp is van cruciaal belang voor de bevolking, maar geen oplossing op lange termijn.

Want de klimaatcrisis raast verder, en natuurrampen zullen hierdoor steeds vaker voorkomen op het Afrikaanse continent. Maar het is nog niet te laat om het tij te keren. Daarom focust Memisa in haar werk op het wereldwijd verbeteren van de toegang tot en de kwaliteit van volksgezondheid in Afrika. Want wanneer er natuurrampen zijn, is het belangrijk dat het gezondheidssysteem en de bevolking weerbaar zijn.

En ja, dat kan bereikt worden! Met investeringen in gezondheidsfaciliteiten, wegen, geneesmiddelen, bijscholing, materialen, toegang tot elektriciteit, water en vervoer. Memisa kiest daarbij altijd voor duurzame en milieuvriendelijke oplossingen, zoals bij haar investering in zonnepanelen en fietsen in de gezondheidszone in Katako Kombe (DR Congo).

 

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op de website van 11.11.11, de Vlaamse Koepel voor Internationale Solidariteit. Memisa is lid van 11.11.11. We zijn actief betrokken bij de najaarscampagne van 11.11.11 over klimaatrechtvaardigheid.

 

style="background-image:url('https://memisa.be/wp-content/uploads/2023/10/foto1mangembo.png');"

30 oktober 2023

“We moeten de lokale bevolking blijven sensibiliseren over mentale gezondheidsproblemen”

In de DR Congo rust er een groot taboe op patiënten met mentale problemen. Net zoals dat het geval is hier in het Westen, is het ook in Congo voor veel mensen geen evidentie om mentale problemen te zien als volwaardige gezondheidsproblemen. Daarom werkt Memisa in Congo samen met lokale partners aan het implementeren van geestelijke gezondheid in het gezondheidssysteem. Zo ook in Mangembo, in het westen van de DRC. En dat is voor een groot deel te danken aan ‘Abbé’ Marc, een Belgische missionaris die mensen met mentale kwetsbaarheden in de DR Congo helpt.

Memisa integreert mentale gezondheidszorg in het ziekenhuis van Mangembo

Het is onvermijdelijk dat de moeilijke omstandigheden waar Congolezen dagelijks mee worden geconfronteerd ervoor zorgen dat er heel wat mentale gezondheidsproblemen opduiken. Mentale kwetsbaarheden behoren tot de grootste gezondheidsproblemen in het land. Tal van factoren, waaronder ondervoeding, ziekte, werkloosheid, een gebrek aan voldoende slaap, seksualiteit enzovoort hebben een grote invloed op de mentale gezondheid van de lokale bevolking.

Mentale problemen worden niet serieus genomen

Helaas is het in de DR Congo zo dat mensen met geestelijke gezondheidsproblematieken vaak geconfronteerd worden met discriminatie, stigmatisering en schendingen van hun mensenrechten. Daardoor hebben heel wat mensen die hulp nodig hebben geen toegang tot gezondheidszorg. “Wegens het taboe rond mentale problemen, worden veel mensen aan hun lot overgelaten. Soms worden ze letterlijk verstoten. Vaak krijgen ze niet eens de kans om naar een gezondheidscentrum of ziekenhuis te gaan, omdat ze niet serieus worden genomen door hun familie”, vertelt Marc.

De Belgische missionaris trok in 2010 naar Congo. Naast het ondersteunen van ontwikkelingsprojecten in de regio en zich beschikbaar te stellen als pastoor, vindt Marc het belangrijk om rond mentale gezondheid te werken. Vanuit zijn eigen humanitaire overtuiging om de meest kwetsbaren in de samenleving te helpen, strijdt Marc tegen de discriminatie waarmee mensen met een mentale kwetsbaarheid te maken krijgen. “Het zijn zij die in de Congolese samenleving het meest gediscrimineerd worden. Vooral op sociaal vlak worden dergelijke patiënten helemaal geïsoleerd”, aldus Marc.

Les Amis de Mangembo

In België richtte Marc een aantal jaren geleden de vzw ‘Les Amis de Mangembo’ op. Naast sensibiliseren, kan Marc vertrouwen op heel wat vrijwilligers, waaronder voormalige dokters, die hun kennis met Marc delen. Hij werft ook fondsen die gebruikt worden om zowel medicijnen als opleidingen voor gezondheidspersoneel te financieren. Dankzij zijn ervaring op het terrein in verband met mentale gezondheidsproblemen, signaleerde Marc de hoge nood aan hulp rond deze problematiek in de regio. Meer bepaald is er nood aan de integratie van mentale gezondheid in het zorgsysteem.

Met de oprichting van Les Amis de Mangembo trok Marc de aandacht van Memisa om rond mentale gezondheid te werken. De steun van Memisa en van Les Amis de Mangembo zorgt ervoor dat mentale gezondheid al een aantal jaren geïntegreerd wordt in het lokale gezondheidssysteem, in samenwerking met de lokale gezondheidsautoriteiten. Naast moederzorg is de integratie van mentale gezondheidszorg zelf de prioriteit binnen Memisa’s vijfjarenprogramma in het westen van de DR Congo.

In Mangembo strijdt Memisa samen met lokale partners en Marc om het taboe dat bestaat rond deze problematiek te doorbreken. Als pastoor fungeert Marc in de gezondheidszone Mangembo als tussenpersoon, waarbij hij verbinding probeert te maken tussen de patiënten, de families en de gezondheidscentra. “Een eerste stap daarbij is uitleggen aan zowel de patiënt als de familieleden dat mentale problemen wel degelijk ernstige gezondheidsproblemen zijn.” Net zoals dat in het Westen het geval is, worden mentale gezondheidsproblemen in de regio vaak niet serieus genomen.

Net zoals dat bij ons het geval is, worden jongeren met mentale kwetsbaarheden in de DR Congo vaak niet voldoende begrepen

Oplossingen en uitdagingen

Heel wat mensen weten niet dat mentale kwetsbaarheden volwaardige gezondheidsproblemen zijn die kunnen worden opgelost aan de hand van een behandeling en medicatie. Marc spreekt hierover met de mensen, en hij probeert hen ook aan te zetten om in behandeling te gaan, of op z’n minst medicatie uit te proberen. “In bijna alle gevallen helpt een behandeling met medicijnen”, aldus Marc. “Ik probeer mensen uit te leggen dat ze niet alleen moeten bidden, maar zich daarnaast ook naar een gezondheidscentrum of ziekenhuis moeten begeven.”

Naast het culturele aspect en het taboe dat rond mentale gezondheidsproblemen heerst, zijn er natuurlijk nog een aantal uitdagingen waardoor mensen niet geholpen kunnen worden. De kostprijs van medicijnen ligt helaas erg hoog. Net daarom is de financiële steun van partners zoals Memisa zo belangrijk. Daarnaast is een groot deel van het gezondheidspersoneel niet of te weinig op de hoogte van het belang van mentale gezondheidszorg. “En net daarom zijn ook opleidingen van lokaal gezondheidspersoneel rond deze problematiek essentieel”, zegt Marc.

De samenwerking met pastoor Marc is enorm waardevol, omdat hij dicht bij de mensen staat in de DRC. Tijdens ons gesprek benadrukt Marc hoe belangrijk het is om de lokale bevolking te sensibiliseren, in een poging komaf te maken met het taboe. En aangezien mentale gezondheidsproblematieken onvoldoende bekend zijn bij de lokale bevolking, is het belangrijk om dicht bij de mensen te staan. “Wanneer we de mentaliteit bij mensen willen veranderen, is het belangrijk dat we er een persoonlijke band mee hebben. Hen op een correcte manier sensibiliseren blijft een prioriteit”, concludeert Marc.
Als medische ngo strijdt Memisa voor de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen. Dit is ook het geval voor mentale gezondheidszorg. De integratie van geestelijke gezondheidszorg in onze projecten vinden we uiterst belangrijk. Door onder meer specifieke opleidingen voor het gezondheidspersoneel te organiseren en door de bevolking te sensibiliseren over de thematiek, probeert Memisa haar steentje bij te dragen. 
style="background-image:url('https://memisa.be/wp-content/uploads/2023/10/DSC_2940_overstromingen-scaled.jpg');"

16 oktober 2023

Online sessie over de impact van klimaatverandering op de globale gezondheidszorg

Op dinsdag 19 september organiseerden de drie Belgische ngo’s Memisa, Artsen Zonder Vakantie en Dokters van de Wereld een interactieve online sessie rond klimaatverandering en gezondheidszorg. De sessie vond plaats in het kader van het ambassadeurstraject ‘Gezondheidszorg voor Iedereen’. Dr. Iris Blom gaf een uiteenzetting over hoe de klimaatverandering een serieuze impact heeft op de globale gezondheidszorg. Ze gaf daarbij ook advies aan ngo’s en gezondheidsmedewerkers over wat de sector kan doen om de gevolgen van de klimaatverandering in te perken.

Als Belgische ngo strijdt Memisa dagelijks voor toegankelijke en kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen. Dit doen we door te investeren in goede gezondheidsstructuren en opgeleid personeel in het Globale Zuiden, maar ook door hier in België op te komen voor het recht op gezondheid. Zo organiseren we in België samen met Artsen Zonder Vakantie en Dokters van de Wereld het educatief programma voor wereldburgerschap en Internationale Solidariteit. Via het ambassadeurstraject ‘Gezondheidszorg voor Iedereen’ versterken onze vrijwilligers hun competenties om hun impact te vergroten als actoren in het verbeteren van de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen.

Klimaatonrecht treft lokale gezondheidssystemen in Afrika

Op dinsdag 19 september vond de eerste online sessie van het nieuwe seizoen van het ambassadeurstraject plaats. Tijdens deze sessie gaf Dr. Iris Blom van de ‘London School of Hygiene and Tropical Medicine’ uitleg over de impact van klimaatverandering op de globale gezondheidszorg, met een specifieke focus op Afrika. De bevolking van de landen in het Globale Zuiden waar Memisa, Artsen Zonder Vakantie en Dokters van de Wereld actief zijn, worden disproportioneel getroffen door de klimaatverandering. Het is duidelijk dat de landen en populaties die het minst hebben bijgedragen aan de klimaatcrisis de zwaarste gevolgen ervan dragen. De sector van Internationale Solidariteit gaat hiermee aan de slag en denkt na over hoe we dit klimaatonrecht het best aanpakken.

Door de klimaatverandering en alle directe en indirecte gevolgen die dit fenomeen met zich meebrengt, zijn er tal van gezondheidsproblemen die vaker opduiken. Het aantal infectieziekten neemt bijvoorbeeld toe, zoals influenza en Ebola. De opwarming van de aarde heeft ook nadelige effecten op zwangerschappen bij vrouwen. Hittestress bemoeilijkt namelijk het goede verloop van de zwangerschap. Ook de strijd tegen seksueel overdraagbare aandoeningen wordt bemoeilijkt. Denk ook aan de voedselonzekerheid die toeneemt, waardoor meer kinderen ondervoed raken. Of de mentale gezondheid die bij jongeren wordt aangetast door de gevaren en risico’s van klimaatrampen. En zo zijn er nog tal van andere nadelige effecten van klimaatverandering op de volksgezondheid.

Nood aan klimaatmitigatie en -adaptatie

Het is simpel: de grootste bedreiging voor de wereldwijde volksgezondheid is het falen van wereldleiders om de globale temperatuurstijging onder de 1,5°C te houden. Om de gevolgen van de klimaatverandering op landen in het Globale Zuiden te beperken, is er daarom dringend meer nood aan mitigatie, ofwel het verminderen van de uitstoot zodat het probleem van de klimaatverandering niet erger wordt. Er is ook nood aan adaptatie, ofwel het aanpassen van lokale gezondheidssystemen aan de gevolgen van klimaatverandering om de impact ervan te minimaliseren.

Enerzijds is het aan ngo’s om tijdens hun activiteiten en interventies minder uit te stoten, om zo minder bij te dragen aan het probleem van klimaatverandering. Daarnaast is het ook belangrijk dat ngo’s de actoren hier in eigen land aanzetten tot actie, zodat we ook in België onze verantwoordelijkheid opnemen. Anderzijds is het belangrijk om na te denken over hoe de sector kan omgaan met de gevolgen van de klimaatverandering op de gezondheidsstructuren op het terrein. Hoe kunnen we lokale gezondheidssystemen veerkrachtiger en resistenter maken tegen de gevolgen van klimaatverandering?

Tijdens haar betoog haalde Dr. Iris Blom het voorbeeld van Kenia aan, waar ze onderzoek voert naar de impact van klimaatverandering op de gezondheidszorg. Kenia maakte de toewijding om het nationale gezondheidssysteem klimaatneutraal te maken tegen 2030. Een belangrijke vraag voor Belgische gezondheidswerkers en ngo-medewerkers is hoe we van een ambitieus land als Kenia kunnen bijleren op het vlak van klimaatmitigatie en -adaptatie. Het voorbeeld van Kenia kan namelijk als inspiratie dienen voor hoge-inkomenslanden zoals België in verband met hoe we hier gezondheidszorg van hoge kwaliteit kunnen aanbieden met veel minder uitstoot. Volgens Dr. Iris Blom zijn hier heel wat mogelijkheden.

Uiteindelijk is de rol van educatie en sensibilisering van gezondheidsmedewerkers rond deze problematiek essentieel. Gezondheidsmedewerkers zijn namelijk fundamentele actoren in de klimaattransitie. Daarom is het juist zo belangrijk dat gezondheidsmedewerkers op de hoogte zijn van de impact van klimaatverandering op de gezondheidszorg en welke oplossingen er voorhanden zijn om hiermee om te gaan. Net daarom zijn educatie-sessies voor ambassadeurs, zoals deze aangeboden door Memisa, Artsen zonder Vakantie en Dokters van de Wereld, zo cruciaal. De sector van Internationale Solidariteit slaat de handen ineen om samen verder naar oplossingen te zoeken en aan de slag te gaan met dit cruciale thema.

 

Steun ons project

Steun dit jaar de bouw van een medisch centrum in Pay Kongila in de DR Congo

Ik doe een gift