Online sessie over de impact van klimaatverandering op de globale gezondheidszorg

Op dinsdag 19 september organiseerden de drie Belgische ngo’s Memisa, Artsen Zonder Vakantie en Dokters van de Wereld een interactieve online sessie rond klimaatverandering en gezondheidszorg. De sessie vond plaats in het kader van het ambassadeurstraject ‘Gezondheidszorg voor Iedereen’. Dr. Iris Blom gaf een uiteenzetting over hoe de klimaatverandering een serieuze impact heeft op de globale gezondheidszorg. Ze gaf daarbij ook advies aan ngo’s en gezondheidsmedewerkers over wat de sector kan doen om de gevolgen van de klimaatverandering in te perken.

Als Belgische ngo strijdt Memisa dagelijks voor toegankelijke en kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen. Dit doen we door te investeren in goede gezondheidsstructuren en opgeleid personeel in het Globale Zuiden, maar ook door hier in België op te komen voor het recht op gezondheid. Zo organiseren we in België samen met Artsen Zonder Vakantie en Dokters van de Wereld het educatief programma voor wereldburgerschap en Internationale Solidariteit. Via het ambassadeurstraject ‘Gezondheidszorg voor Iedereen’ versterken onze vrijwilligers hun competenties om hun impact te vergroten als actoren in het verbeteren van de toegang tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen.

Klimaatonrecht treft lokale gezondheidssystemen in Afrika

Op dinsdag 19 september vond de eerste online sessie van het nieuwe seizoen van het ambassadeurstraject plaats. Tijdens deze sessie gaf Dr. Iris Blom van de ‘London School of Hygiene and Tropical Medicine’ uitleg over de impact van klimaatverandering op de globale gezondheidszorg, met een specifieke focus op Afrika. De bevolking van de landen in het Globale Zuiden waar Memisa, Artsen Zonder Vakantie en Dokters van de Wereld actief zijn, worden disproportioneel getroffen door de klimaatverandering. Het is duidelijk dat de landen en populaties die het minst hebben bijgedragen aan de klimaatcrisis de zwaarste gevolgen ervan dragen. De sector van Internationale Solidariteit gaat hiermee aan de slag en denkt na over hoe we dit klimaatonrecht het best aanpakken.

Door de klimaatverandering en alle directe en indirecte gevolgen die dit fenomeen met zich meebrengt, zijn er tal van gezondheidsproblemen die vaker opduiken. Het aantal infectieziekten neemt bijvoorbeeld toe, zoals influenza en Ebola. De opwarming van de aarde heeft ook nadelige effecten op zwangerschappen bij vrouwen. Hittestress bemoeilijkt namelijk het goede verloop van de zwangerschap. Ook de strijd tegen seksueel overdraagbare aandoeningen wordt bemoeilijkt. Denk ook aan de voedselonzekerheid die toeneemt, waardoor meer kinderen ondervoed raken. Of de mentale gezondheid die bij jongeren wordt aangetast door de gevaren en risico’s van klimaatrampen. En zo zijn er nog tal van andere nadelige effecten van klimaatverandering op de volksgezondheid.

Nood aan klimaatmitigatie en -adaptatie

Het is simpel: de grootste bedreiging voor de wereldwijde volksgezondheid is het falen van wereldleiders om de globale temperatuurstijging onder de 1,5°C te houden. Om de gevolgen van de klimaatverandering op landen in het Globale Zuiden te beperken, is er daarom dringend meer nood aan mitigatie, ofwel het verminderen van de uitstoot zodat het probleem van de klimaatverandering niet erger wordt. Er is ook nood aan adaptatie, ofwel het aanpassen van lokale gezondheidssystemen aan de gevolgen van klimaatverandering om de impact ervan te minimaliseren.

Enerzijds is het aan ngo’s om tijdens hun activiteiten en interventies minder uit te stoten, om zo minder bij te dragen aan het probleem van klimaatverandering. Daarnaast is het ook belangrijk dat ngo’s de actoren hier in eigen land aanzetten tot actie, zodat we ook in België onze verantwoordelijkheid opnemen. Anderzijds is het belangrijk om na te denken over hoe de sector kan omgaan met de gevolgen van de klimaatverandering op de gezondheidsstructuren op het terrein. Hoe kunnen we lokale gezondheidssystemen veerkrachtiger en resistenter maken tegen de gevolgen van klimaatverandering?

Tijdens haar betoog haalde Dr. Iris Blom het voorbeeld van Kenia aan, waar ze onderzoek voert naar de impact van klimaatverandering op de gezondheidszorg. Kenia maakte de toewijding om het nationale gezondheidssysteem klimaatneutraal te maken tegen 2030. Een belangrijke vraag voor Belgische gezondheidswerkers en ngo-medewerkers is hoe we van een ambitieus land als Kenia kunnen bijleren op het vlak van klimaatmitigatie en -adaptatie. Het voorbeeld van Kenia kan namelijk als inspiratie dienen voor hoge-inkomenslanden zoals België in verband met hoe we hier gezondheidszorg van hoge kwaliteit kunnen aanbieden met veel minder uitstoot. Volgens Dr. Iris Blom zijn hier heel wat mogelijkheden.

Uiteindelijk is de rol van educatie en sensibilisering van gezondheidsmedewerkers rond deze problematiek essentieel. Gezondheidsmedewerkers zijn namelijk fundamentele actoren in de klimaattransitie. Daarom is het juist zo belangrijk dat gezondheidsmedewerkers op de hoogte zijn van de impact van klimaatverandering op de gezondheidszorg en welke oplossingen er voorhanden zijn om hiermee om te gaan. Net daarom zijn educatie-sessies voor ambassadeurs, zoals deze aangeboden door Memisa, Artsen zonder Vakantie en Dokters van de Wereld, zo cruciaal. De sector van Internationale Solidariteit slaat de handen ineen om samen verder naar oplossingen te zoeken en aan de slag te gaan met dit cruciale thema.