Solidariteit is geen luxe: wereldwijde aanval op ontwikkelingssamenwerking is een strategische fout

Kortzichtigheid heeft een prijs, stellen de directeurs van zeven Belgische ngo’s, waaronder 11.11.11, Memisa, Dokters van de Wereld en Damiaanactie. Els Hertogen en anderen waarschuwen voor het uitblijven van ontwikkelingssamenwerking.

De federale regering onderhandelt over de begroting. Ontwikkelingssamenwerking is daarbij al te vaak het kind van de rekening. Maar wie vandaag bespaart op solidariteit, zet morgen ook onze gezondheid, veiligheid en geloofwaardigheid op het spel.

Deze week gaat het in de Wetstraat over miljarden en procenten. Maar in werkelijkheid gaat het over mensen – hier én elders in de wereld. Wanneer budgetten voor ontwikkelingssamenwerking krimpen, verdwijnen er niet gewoon budgetlijnen. Er verdwijnen vaccins, gezondheidscentra, scholen, levens. Minder investeren in solidariteit betekent: méér sterfgevallen door vermijdbare ziektes, méér kinderen zonder onderwijs, méér honger, méér mensen op de vlucht.

Coronapandemie

Dat heeft ook impact bij ons, want globale uitdagingen stoppen niet aan de grenzen. De coronapandemie heeft ons iets geleerd wat we te snel vergeten: onze gezondheid, veiligheid en welvaart zijn verbonden met die van anderen. Een virus dat in één land uitbreekt, reist binnen dagen de wereld rond. Zorgsystemen onder druk in Congo of Bangladesh verhogen het risico op nieuwe pandemieën. Dat we dat voelen in Italiaanse ziekenhuizen of Vlaamse woon-zorgcentra is geen fictie, het was de bittere realiteit van enkele jaren terug.

Investeren in sterke gezondheidszorg wereldwijd, ook via ontwikkelingssamenwerking, is dus geen liefdadigheid, maar slimme preventiepolitiek. Elke euro die we vandaag investeren in het voorkomen van pandemieën, bespaart morgen honderden euro’s aan kosten.

Kortzichtigheid heeft een prijs. Kijk naar de Verenigde Staten, waar de regering-Trump miljarden schrapte uit ontwikkelingssamenwerking. Het resultaat? Tegen 2030 zouden tot 14 miljoen extra mensen sterven, onder wie 4,5 miljoen kinderen jonger dan 5 jaar.

Anticonceptiemiddelen

Zelfs goed bruikbare anticonceptiemiddelen ter waarde van miljoenen dollars werden vernietigd. Honderdduizenden ongeplande zwangerschappen en duizenden vermijdbare moedersterftes dreigen te volgen. Bezuinigen zonder moreel kompas kosten levens – en deze verliezen kennen geen grenzen. Een deel van de voorbehoedsmiddelen lag zelfs opgeslagen in België, in een logistiek centrum in Geel.

Toch dreigt België dezelfde fout te maken door zijn engagement in ontwikkelingssamenwerking verder af te bouwen. Vlaanderen deed al een grote stap terug: 15 miljoen euro wordt geschrapt uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking. Een klein bedrag in de totale begroting, maar met grote gevolgen. Vlaanderen noemt het “geen kerntaak” meer.

Ook de federale regering wil al van bij haar start 25 procent besparen op ontwikkelingssamenwerking. Sommige politici stellen zelfs voor om het helemaal naar nul te herleiden. Solidariteit is geen luxeproduct dat je alleen in goede tijden koopt. Het is een morele plicht én een strategische noodzaak voor een klein maar rijk land als België.

De Belgische ontwikkelingssamenwerking werkt. Ze redt levens, versterkt gezondheidssystemen, bevordert onderwijs, democratie en stabiliteit. Ze maakt samenlevingen weerbaar tegen de gevolgen van klimaatverandering en voorkomt dat crisissen ontsporen.

Meer nog, ons land heeft op tal van domeinen een sterke reputatie opgebouwd. Zo werken onze universiteiten, ngo’s en gezondheidsorganisaties al tientallen jaren samen met partners in het globale Zuiden aan onderzoek, ziektebestrijding en duurzame zorg. Dat is geen liefdadigheid, maar een gezamenlijke strategische investering in stabiliteit en veiligheid.

België beloofde ooit 0,7 procent van het nationaal inkomen aan ontwikkelingssamenwerking te besteden. Vandaag blijven we steken op 0,4 procent. Door de reeds door de regering geplande 25 procent besparingen riskeren we op 0,3 te stranden, minder dan de helft van wat rijke landen zichzelf ooit oplegden.

Een land dat zijn engagementen niet nakomt, verliest geloofwaardigheid, invloed en vertrouwen. Het verliest ook zijn moreel kompas. Minder ontwikkelingssamenwerking betekent niet dat de wereld stopt met branden. Alleen dat wij wegkijken terwijl ze brandt.

Wie nu bespaart, betaalt later de prijs in instabiliteit, onveiligheid en verloren geloofwaardigheid. Wie nu investeert, bouwt een stabiele, veilige en geloofwaardige toekomst voor iedereen.

Els Hertogen, 11.11.11; Stefaan Bonte, Artsen zonder Vakantie; Pascale Barnich, Damiaanactie; Federico Dessi, Dokters van de Wereld; Antoine Sépulchre, Humanity and Inclusion; Erwin Telemans, Light for the World; Elies Van Belle, Memisa.