Hoe verloskundig geweld kan worden bestreden

Voor heel wat vrouwen is het niet ongewoon om geconfronteerd te worden met gynaecologisch en obstetrisch (ofwel: verloskundig) geweld wanneer ze medisch verzorgd worden. In West-Afrika zijn vrouwen hier regelmatig het slachtoffer van.

“Gynaecologisch geweld” omvat zowel fysiek, verbaal, psychologisch en seksueel geweld tijdens een bevalling, een consultatie bij de gynaecoloog of een prenatale consultatie.

Dergelijk geweld kan ernstige gevolgen hebben voor de lichamelijke gezondheid van vrouwen. Het gaat over verwondingen, infecties, obstetrische complicaties en zelfs overlijden. Dit geweld heeft ook een negatieve invloed op de mentale gezondheid van vrouwen en leidt tot angststoornissen, depressie en posttraumatische stress.

In Guinee heeft maar liefst een derde van de vrouwen reeds te maken gehad met obstetrisch geweld of discriminatie tijdens de bevalling. [1]
De WHO rapporteert een abnormaal hoog aantal vaginale onderzoeken, episiotomieën en keizersneden die worden uitgevoerd zonder toestemming van de patiënt.

DE OORZAAK VAN DERGELIJK GEWELD 

Er zijn tal van oorzaken die leiden tot verloskundig geweld, vooral in de DR Congo en in Guinee. Ze hebben te maken met culturele, sociale, economische en politieke factoren.

In sommige culturen moet een vrouw zich “sterk” voordoen wanneer ze bevalt. Vrouwen ervaren veel druk tijdens de bevalling en men duldt geen teken van zwakte. Huilen wordt beschouwd als een bron van grote schande voor deze vrouwen en hun families. De pijn die de vrouwen voelen, wordt door de vroedvrouwen en vroedmannen geminimaliseerd. Sommige zorgverleners treden soms zelfs hardhandig op om hun patiënten “rustig” te houden. Dat doen ze soms door vrouwen te slaan, te beledigen en ertegen te schreeuwen.

Verloskundig geweld is ook het gevolg van voortdurende discriminatie en stigmatisering op basis van geslacht, etniciteit of leeftijd. Tienermeisjes en jonge vrouwen lopen een groter risico op geweld tijdens verloskundige ingrepen dan oudere vrouwen. Dit kan worden verklaard door culturele en symbolische factoren die een oordeel vellen over de seksualiteit van patiënten, die vaak als taboe wordt beschouwd. Patriarchale sociale normen bestendigen de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen en dragen bij aan dit soort geweld.

Mishandeling van patiënten heeft ook te maken met de arbeidsomstandigheden van het zorgpersoneel en de beperkingen van de zorgvoorzieningen. Dit omvat een gebrek aan middelen, apparatuur en opleiding voor medisch personeel. Professionele normen worden vaak genegeerd, wat leidt tot verwaarlozing of nalatigheid in de patiëntenzorg, het gebruik van geweld en schendingen van vertrouwelijkheid.

Tot slot worden tal van vrouwen na de bevalling regelmatig vastgehouden in ziekenhuizen omdat ze geen geld hebben om de behandeling te betalen.

Dit geweld ontmoedigt zwangere vrouwen om naar ziekenhuizen of gezondheids- en kraamcentra te gaan om zich te laten controleren en om te bevallen. Dit draagt bij aan de zeer hoge moeder- en kindersterfte. In de DR Congo werden in 2022 maar liefst 527 gevallen van moedersterfte per 100.000 geboorten geregistreerd (UNICEF).

OPLEIDINGEN OM HET GEZONDHEIDSPERSONEEL TE SENSIBILISEREN

In Zuid-Ubangi hebben Memisa en haar lokale partners een nieuwe module met opleidingen opgezet die in 2024 van start zal gaan. De  opleidingen “menswaardige bevalling” zijn specifiek ontworpen voor verloskundigen. Het doel is om het verplegend personeel bewust te maken van het belang van de manier waarop vrouwen tijdens de bevalling worden verzorgd.

De opleidingen zullen in lijn zijn met de WHO-richtlijnen voor “respectvolle kraamzorg”. Deze zorg houdt in dat de vertrouwelijkheid, waardigheid en privacy van vrouwen wordt gerespecteerd en dat ze worden beschermd tegen lijden en misbruik. Ze stellen vrouwen ook in staat om weloverwogen keuzes te maken en te profiteren van voortdurende ondersteuning tijdens de bevalling.

***

Obstetrisch geweld is een probleem dat ernstig moet worden genomen. Het is belangrijk om het brede publiek bewust te maken van deze problemen, alsook om maatregelen te nemen om ze te voorkomen en te bestrijden. Sensibilisering moet niet alleen gebeuren door het gezondheidspersoneel. Het gaat verder dan dat. Door het brede publiek bewust te maken van hun rechten, alsook door bepaalde taboeonderwerpen uit de doeken te doen, kunnen er positieve veranderingen in de behandeling van vrouwen tot stand komen.

[1] https://www.who.int/news/item/09-10-2019-new-evidence-shows-significant-mistreatment-of-women-during-childbirth