De onzichtbare slachtoffers van de coronacrisis in Guinee

Afrikaanse landen grepen snel in om maatregelen te nemen om de verspreiding van COVID-19 in te dammen. Nog vooraleer de eerste dodelijke slachtoffers vielen, werden grenzen gesloten, gingen restaurants en cafés dicht en riepen overheden hun burgers op om thuis te blijven.

Tot nu toe blijven de meeste Afrikaanse landen gespaard van een hoog aantal corona-gevallen, in het West-Afrikaanse land Guinee bijvoorbeeld: 579 gevallen, waarvan 87 genezen en 5 overlijden (cijfers 20 april 2020). Maar helaas maakt het coronavirus ook onzichtbare slachtoffers. Indirecte overlijdens die niet in de statistieken worden opgenomen.

Resistentie

Onze lokale partner Fraternité Médicale Guinée (FMG) luidt de alarmbel, want doordat het vliegverkeer werd stilgelegd is er geen medicatie voor tuberculosepatiënten meer voorhanden. “In ons centrum alleen al vielen 480 personen zonder behandeling”, getuigt dokter en directeur van FMG Abdoulaye Sow vanuit Guinee. “En dit is ongetwijfeld nog maar het topje van de ijsberg. Door tekorten worden duizenden patiënten aan hun lot overgelaten. Bovendien ontdekten we dat er door wanbeleid op nationaal niveau het afgelopen jaar onvoldoende geneesmiddelen als reserve werden opgeslagen, waardoor we nu in moeilijkheden zitten.”

Deze situatie is dramatisch want tbc-patiënten die hun behandeling niet afmaken, kunnen opnieuw ernstig ziek worden en anderen besmetten. Zonder medicatie is de kans groter dat een patiënt overlijdt. Wanneer de behandeling wordt stopgezet, bestaat het risico dat bacteriën in de longen resistentie opbouwen tegen de medicatie.

Ebola

“Voor Guinee is dit een zoveelste opdoffer”, aldus projectmedewerker Kristel Moerman. “De ebola-epidemie die het land teisterde tussen 2014 en 2016 sloeg diepe wonden. Het land kroop stilaan uit een dal, maar sinds begin dit jaar houdt een politieke crisis Guinee in zijn greep. Toen er eind 2019 stappen werden ondernomen om de grondwet te wijzigen, braken er gewelddadige rellen uit tussen aanhangers van de regering en de oppositie. Er vielen verschillenden doden en door de onveiligheid konden lokale gezondheidswerkers hun werk niet naar behoren uitvoeren. Bij het uitbreken van de coronacrisis enkele weken geleden, waren we aanvankelijk voorzichtig optimistisch. We zagen hoe de gezondheidscentra snel en efficiënt preventieve maatregelen invoerden en dat ze hun kennis en ervaring opgedaan tijdens de ebolacrisis ten volle benutten. Maar door het tekort aan levensreddende medicijnen voor tbc, staan we alweer voor een zware beproeving.”

Armoede

Voorlopig lijkt het coronavirus op directe wijze dus minder doden te maken in Afrika dan in Europa. Maar de sociaaleconomische gevolgen zullen Guinee en de andere Afrikaanse landen veel harder treffen. De aanzienlijke vooruitgang die de afgelopen jaren is geboekt op vlak van economische groei komt in het gedrang. Voor het eerst in dertig jaar dreigt de globale armoede wereldwijd toe te nemen, concludeert een studie uitgevoerd door de Verenigde Naties (UNU-WIDER). De COVID-19 pandemie kan de positieve effecten van tientallen jaren armoedebestrijding in korte tijd teniet doen. Er moeten oplossingen worden gevonden zodat de coronamaatregelen geen invloed hebben op de levering van geneesmiddelen en andere levensnoodzakelijke producten voor de bevolking.

Rijkere landen mogen niet wegkijken en moeten alles doen wat in hun bereik ligt om ervoor te zorgen dat corona de structurele uitdagingen waar landen als Guinee voorstaan niet nog moeilijker maakt. Betrouwbare en duurzame gezondheidssystemen zijn nodig, zodat landen veerkrachtig zijn en de corona (maar ook eventuele toekomstige) epidemieën kunnen opvangen. Want virussen hebben geen grenzen. Alleen door solidair te zijn kunnen we de verspreiding stoppen.